آی تی ایران- گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران امروز (۲۰ شهریور) توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی کشور منتشر شد. نگاهی به آمار ارائه شده در این گزارش نشان می‌دهد که ارزش معاملات تجارت الکترونیکی در کشور نسبت به سال گذشته آن تنها ۱۲ درصد رشد داشته است.
مقایسه آمار این گزارش با آمارهای ارائه شده بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹، نشان می‌دهد که رشد تجارت الکترونیکی ایران معکوس بوده و با کاهش قابل توجه‌ای نیز همراه شده است.
رشد کند تجارت الکترونیکی
گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران با پایش شاخص‌های تجارت الکترونیکی در ۳ دسته زیرساخت تجارت الکترونیکی، عملکرد تجارت الکترونیکی و جمعیت‌شناسی و روش‌های تجارت الکترونیکی به دست آمده است.
گزارش از وضعیت عملکرد تجارت الکترونیکی ایران و مقایسه آن با آمارها و اطلاعات ارائه شده در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که میزان رشد ارزش تجارت الکترونیکی در کشور با آهنگ کندی و به نوعی عقب‌گرد پیش می‌رود.
طبق آمارهای گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی کشور در سال ۱۴۰۰ برابر با هزار و ۲۳۷ میلیارد تومان بوده که این میزان در سال ۱۳۹۹ هم یک میلیارد و ۹۷ هزار میلیارد گزارش شده بود، یعنی بین سال‌های ۹۹ تا ۱۴۰۰ تنها ۱۲ درصد ارزش معاملات تجارت الکترونیکی کشور رشد داشته است.
این درحالی است که همین گزارش نشان می‌دهد در سال‌های قبل‌تر رشد تجارت الکترونیکی کشور بسیار چشمگیرتر بوده است.
برای مثال در حالی که ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۳۹۷ به ۲۰۸ میلیارد تومان می‌رسیده، این میزان با ۱۰۳ درصد رشد در سال ۱۳۹۸ به ۴۲۳ میلیارد تومان رسیده است. رشد ارزش معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۹۹ نیز ادامه داشته به طوری که میزان رشد از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۵۹ درصد بوده است.
ارائه آمار از تعداد معاملات تجارت الکترونیکی هم نشان می‌دهد که در این بخش نیز به جای رشد نسبت به سال‌های قبل عقب‌گرد اتفاق افتاده است.
طبق این گزارش تعداد کل معاملات تجارت الکترونیکی یا تراکنش‌های تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ به حدود ۳ میلیارد و ۵۹۹ میلیون و ۳۷۵ هزار و ۸۰۶ فقره رسیده است. این میزان نسبت به سال قبل با رشد ۱۴ درصدی همراه بوده است.
این در حالی است که میزان معاملات در سال ۱۳۹۹ طبق آمار این گزارش ۳ میلیارد و ۱۵۵ میلیون و ۸۸۵ هزار و ۵۸۶ قفره اعلام شده که نسبت به سال ۱۳۹۸ برابر با ۱۰۸ درصد رشد داشته است.
همچنین روند تغییر مبلغ تراکنش‌های خرید از طریق درگاه پرداخت اینترنتی هم رشد کند در سال ۱۴۰۰ را نسبت به سال‌های قبل آن نشان می‌هد.
طبق آمار اعلام شده بانک مرکزی ایران، مجموع مبلغ تراکنش‌های خرید اینترنتی در سال ۱۴۰۰ معادل ۸.۶۵۸.۳۸۰.۱۴۹ میلیون ریال بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل با رشد ۱۳ درصدی همراه بوده است.
این در حالی است که مجموع مبلغ تراکنش‌های خرید اینترنتی در سال ۱۳۹۹ برابر با ۷.۶۷۸.۶۶۸.۹۴۲ میلیون ریال بوده که نسبت به سال قبل‌تر خود یعنی سال ۱۳۹۸ برابر با ۱۵۹ درصد رشد داشته است.
استفاده از شبکه‌های اجتماعی در صدر معاملات تجارت الکترونیکی
بخش دیگری از این گزارش به روش‌هایی که باعث رشد تجارت الکترونیکی در کشور شده پرداخته است. طبق این گزارش ۸۰ درصد کسب‌وکارهای تجارت الکترونیکی در کنار فعالیت از طریق وب‌سایت‌هایشان محصولات و خدمات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی نیز عرضه می‌کنند.
در این میان اینستاگرام سهم ۸۴ درصدی را به خود اختصاص داده است و پس از این شبکه اجتماعی پرطرفدار، ۴۹ درصد کسب‌وکارها از واتس‌اپ و ۳۲ درصد هم از تلگرام برای فروش خدمات و کالای خود استفاده می‌کنند.
در این میان سهم پیام‌رسان‌های داخلی بسیار کم است. پیام‌رسان سروش که بیشترین استفاده‌کننده را به خود اختصاص می‌دهد فقط توانسته ۴ درصد را به سمت خود برای انجام تجارت الکترونیکی جذب کند.
همچنین این گزارش نشان می‌دهد که ۹۴ درصد روش‌های تامین سرمایه واحدهای تجارت الکترونیکی از طریق سرمایه‌گذاری شخصی تامین می‌شود و در این بین سرمایه‌گذاری دولتی تنها ۱ درصد نقش دارد.
با وجود رشد شکل‌گیری انوع مختلف شتاب‌دهنده‌های بخش خصوصی در سال‌های گذشته این گروه تنها ۳ درصد در روش تامین سرمایه واحدهای تجارت الکترونیکی نقش دارند.
از سوی دیگر روش‌های ارسال و تحویل کالای واحدهای تجارت الکترونیکی به صورت چشم‌گیر در اختیار شرکت ملی پست است. ۶۰ درصد بازار ارسال و تحویل کالاهای تجارت الکترونیکی توسط شرکت ملی پست انجام می‌شود و در این بین نقش شرکت‌های پست خصوصی تنها ۹ درصد است.
سهم شبکه توزیع کسب‌وکار از این بازار ۲۰ درصد، شرکت‌های باربری بین شهری ۱۳درصد و شرکت‌های پیک خصوصی هم ۹ درصد است.
فعالیت ۴۰۰ وب‌سایت در بخش تجارت الکترونیکی
بخش دیگر این گزارش به جمعیت‌شناسی تجارت الکترونیکی در کشور پرداخته است. این گزارش نشان می‌دهد که تعداد واحدهای تجارت الکترونیکی در سال گذشته به ۴۰۰ هزار وب‌سایت رسیده است. از این تعداد نیز ۱۲۰ هزار و ۲۸۸ واحد دارای نماد اعتماد هستند و ۳ هزار و ۸۰۰ واحد نیز دارای نماد اعتماد بی ستاره بوده‌اند.
براساس این گزارش حوزه فعالیت واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد هم بیشتر در حوزه فروش با ۵۴ درصد سهم است. ۳۲ درصد حوزه فعالیت واحدهای تجارت الکترونیکی در بخش خدمات و فروش است و تنها ۱۴ درصد در حوزه خدمات فعالیت می‌کنند.
این گزارش همچنان سهم کم زنان در مدیریت واحدهای تجارت الکترونیکی را نشان می‌دهد. در حالی که ۸۴ درصد مردان صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی هستند سهم زنان در این بازار تنها ۱۴ درصد است.
