فیسبوک که حالا متا نام دارد، بزرگترین شبکه اجتماعی آنلاین است که امروزه به دلیل رسواییهایی که از آن فاش شده، بسیاری از مخاطبانش را از دست داده است. برخی افراد بر این باورند که تنها رسواییهای اخیر شرکت فیسبوک دلیل کافی برای ترک این پلتفرم است، اما به گزارش مجله آتلانتیک، هنوز کسانی هستند که یک دلیل قانعکننده برای ماندن در آن دارند. هنگامی که «برایانا گودمن» در سال 2015 دوقلو به دنیا آورد، خود را در محاصره افرادی دید که به او میگفتند بهترین راه برای مراقبت از نوزادانش چیست. هر زمان که او از روشی برای خواب نوزادان خود بهره میگرفت تا آنها را آرام کند، با هجوم نظرات قضاوتکننده روبهرو میشد. اما زمانی که گودمن تصمیم گرفت در مورد روش مورد علاقهاش صحبت کند، فقط میتوانست به یک جا مراجعه کند؛ یک گروه انحصاری مادرانه در فیسبوک. گودمن از یافتن گروهی از زنان همفکر که احساس میکردند میتوانند آزادانه تجربیاتشان را بدون ترس از انتقاد به اشتراک بگذارند، بسیار خوشحال شد. او همچنین به آتلانتیک گفت: «گروه فیسبوک بخش بسیار بزرگی از زندگی من را در بر میگیرد و سبب ارتباط من با دنیای واقعی شده است. این زندگی من را بهتر کرد؛ چراکه به من آموخت که چگونه فرزندانم را در طول شب بخوابانم». او که اکنون مدیر این گروه مجازی است، به مادرانی که بچههای کوچکتر از او دارند کمک میکند تا یکی از پر استرسترین دورههای تربیت کودکشان را طی کنند.
اما استفاده از فیسبوک که در چندین سال گذشته برای کاربرانی از جمله گودمن، با نگرانیهایی مربوط به رسواییهای نقض حریم خصوصی و اطلاعات غلط سیاسی همراه بوده است. ماجرای کمبریج آنالیتیکا، که در آن اطلاعات شخصی 87 میلیون کاربر فیسبوک به بیرون درز کرد و افشای اسناد محرمانه فیسبوک مبنی بر انتشار اطلاعات نادرست در مورد انتخابات ریاستجمهوری 2016 توسط این شبکه اجتماعی، سیستمهای غیراخلاقی این رسانه اجتماعی را عیان کرده و مورد توجه قرار داده است. بدیهی است افرادی مانند گودمن که یکی از کاربران بیشمار گروههای فیسبوکی است، در تلاش هستند تا خود را با شیوههای ضد دموکراتیک این پلتفرم تطبیق دهند.
به گفته این شرکت، گروههای فیسبوک هر ماه بیش از 8/1 میلیارد نفر را به هم متصل میکنند. یکی از مزایای کلیدی این ویژگی این است که به کاربران این امکان را میدهد تا خود را در جوامع کوچک پیدا کنند. گروههایی مانند «ویژگیهای آسیایی»، گروهی که به الگوهای رفتاری گستاخانه درباره مهاجران آسیایی اختصاص داده شده است، یا گروه «عدم تایید کورگیها» که دارای ویژگیهای طنز است، از این جمله هستند. و یا گروهی مانند «مردم سفید»، به مردم اجازه میدهد تا گفتگوهای سازندهای در مورد نژادها داشته باشند. گروهی دیگر، «مادران آفریقایی در دویچلند» که به زنان کمک میکند روابط خود را در مکانهای جدید تقویت کند. طبیعتا همه گروهها به عنوان پناهگاه اجتماعی برای کاربران عمل نمیکنند، اما نمیتوان از تعداد خیرهکننده آنها چشمپوشی کرد.
سیاست فیسبوک برای استفاده از گروهها
چندین مدیر و اعضای گروه فیسبوک، معمای تکیه بر یک پلتفرم ناقص برای ایجاد جوامع قوی را برای آتلانتیک شرح دادند. آنها میدانند که گزینههای جایگزین، توانایی ایجاد مشارکت مانند فیسبوک را ندارند. همچنین مطالعهای از پژوهشگاه حکومتداری دانشگاه نیویورک نشان داد که اکثر اعضا و مدیران گروههای فیسبوک بیشتر نگران تسهیل بحثهای سازنده هستند تا حفظ حریم خصوصی. اگر چه فیسبوک خدمات ایجاد گروه را در سال 2010 راهاندازی کرد، اما تا سال 2016 روی این ویژگی تمرکز نکرد. پس از اینکه این شرکت در مورد نقشش در تداوم اطلاعات نادرست در طول مبارزات انتخاباتی ریاستجمهوری تحت نظارت شدید قرار گرفت، برای ایجاد تعاملی بهتر، این ویژگی را با جدیت به بازار عرضه و ادعا کرد که در حال ایجاد جوامع «معنادار» از افراد همفکر است. این تاکتیک جواب داد. فیسبوک همچنین در سال 2022 برای ارتقا خدمات گروه برنامهریزی کرده است؛ از جمله آنکه به اعضا اجازه میدهد تا زیر گروههای متمرکز بیشتری را بر اساس منطقه ایجاد کنند.
ممکن است ذات یک نهاد شرکتی که ایجاد جوامع معنادار را تبلیغ میکند، تاریک به نظر برسد، اما این ادعا برای برخی ثابت نشده است. هنگامی اولین بار تشخیص داده شد که دختر هفت ماهه «کلی لاووی» مبتلا به اسپاسم نوزادی – نوعی صرع که میتواند به مغز در حال رشد نوزادان آسیب جدی وارد کند- است، او همان کاری را کرد که همه کسانی که علائم جدید را کشف میکنند، انجام میدهند. او در گوگل شروع به جستجو کرد. لاووی که یک برنامهنویس کامپیوتر مستقر در ویسکانسین است، به آتلانتیک گفت: «وقتی نتیجه جستجو را دیدم دنیا بر سرم خراب شد. آنجا نوشته بود که این نوزادان زندگی مفیدی نخواهند داشت یا حتی برخی از آنها میمیرند». زمانی که او گروه فیسبوک «اسپاسمهای کودکان» را کشف کرد، بعضی از نگرانیهایش از بین رفت. لاووی والدین مشابه خود را پیدا کرد که حتی برخی از آنها سالها عضو این گروه بودهاند و به تازهواردان کمک میکردند تا داروها و فرآیندهای مختلف را بهتر بشناسند و از هر کسی که به دنبال آرامش و همدلی است، حمایت کنند. با این حال، نقض حریم خصوصی فیسبوک در پس ذهن او باقی مانده است و معتقد است که «این وضعیت برای من به عنوان یک برنامهنویس کامپیوتر، بسیار نگرانکننده است. من میدانم که چنین نقضهایی چقدر میتوانند آسیبرسان باشند. من یک بچه معلول دارم». در نتیجه او تصمیم گرفته است که اقدامات اساسی را در رابطه با امنیت آنلاین خود انجام دهد. اما در نهایت، این گروه برای او بسیار مهم است و نمیتواند آن را رها کند. افرادی که عضو گروه «اسپاسم نوزادی» هستند، حتی زمانی که فرزندانش بهبودی کامل پیدا کنند، برای کمک به دیگران بستر را ترک نکردهاند. «هالی ریکمن» مدیر این گروه به آتلانتیک گفت: «بعضی از والدین، بچههای معمولی دارند و برخی دیگر فرزندانی دارند که مسیر خوبی نداشتهاند. اما این حس همدلی هم وجود دارد». برای مراقبانی مانند ریکمن، نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی باید با تأثیری سنجیده شود که گروههایی که نقش مشاور بر زندگی اعضا داشتهاند. هرکسی میتواند اطلاعات شما را در هر نقطهای از جهان دریافت کند و این به نوعی به عهده خودتان است. اما در عین حال، مزایایی را که به دست میآورید جایگزین خطرات میشود. ریکمن گفت: «این گروه تنها یکی از مکانهایی است که او میتواند افرادی را پیدا کند که در آن شرایطی مانند اسپاسم نوزادی – که سالانه 2000 تا 2500 کودک را در ایالات متحده تحت را درگیر میکند- گفتگو میکنند».
روشن است که کاربرد گروههای فیسبوک گاهی فراتر از ارتباط بین فردی گسترش پیدا میکند. به عنوان مثال، در مراحل اولیه همهگیری ویروس کرونا، متخصصان پزشکی از این ویژگی برای به اشتراکگذاشتن اطلاعات و منابع مهم در مورد شیوع و ابتلا به کووید-19 استفاده میکردند. همچنین گروههایی مانند «اسپاسم نوزادان» میتوانند برای کسانی که از دریافت اطلاعات و مشاوره ناامید هستند، حتی ضروری باشند. بنابراین هرچند عناوین منفی ممکن است به اعتبار فیسبوک لطمه بزند، اما روابطی که در گروهها ایجاد میشود به احتمال زیاد افراد را مجاب به ماندن کند.