تلسکوپ پیشرفته جیمز وب توانست با موفقیت سپر خورشیدی خود را که نقشی حیاتی را در تنظیم دمای قطعات این رصدخانه فضایی ایفا میکند، باز کند.
با این تغییر بزرگ و باز شدن سپر خورشیدی، یکی از پیچیدهترین مراحل استقرار جیمز وب در فضا به پایان رسیده است. بیل اوکس، مدیر مدیر پروژه تلسکوپ فضایی جیمز وب در ناسا در این خصوص عنوان کرد: این لحظه واقعا بزرگی است. به کل تیم تبریک میگویم. اگرچه ما هنوز کارهای زیادی داریم که باید انجام دهیم اما بیرون آوردن این سپر خورشیدی و استقرار آن کار بسیار بزرگی است.
تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWS) قویترین رصدخانه فضایی ناسا محسوب میشود که روز 25 دسامبر و پس از گذراندن یک بازه زمانی 25 ساله برای توسعه و تولید، به فضا پرتاب شد. این تلسکوپ قرار است جایگزینی برای تسلکوپ فضاییهابل باشد که در حال حاضر در مدار حول زمین قرار دارد.
با این حال، جیمز وب به مراتب پیشرفتهتر ازهابل است و میتواند اشیا و اجرام بسیار دورتر و کمنورتر را ثبت کند.
دانشمندان امیدوارند که با بهرهگیری از ظرفیت جیمز وب بتوانند به اطلاعاتی درخصوص اولین ستارهها و کهشکانها که میلیونها سال پس از انفجار بزرگ (Big Bang) شکل گرفتند، دست پیدا کنند.
این تلسکوپ اما برای انجام ماموریتهای خود میبایست در ابتدا، فرآیند پیچیده باز شدن را پشت سر بگذارد چراکه به دلیل اندازه بزرگ آن، ناسا در زمان پرتاب مجبور شد تا آن را به صورت تاشده، سوار با موشک آریان به فضا بفرستد.
فرآیند باز شدن نیز به صدها مکانیسم و جابجایی قطعات متحرک نیازمند است و عملکرد جیمز وب به باز شدن درست هر کدام از این قطعات و مکانیسمها بستگی دارد. از آنجایی که هیچ پیشتیبانی در این زمینه وجود ندارد، عملکرد هر کدام از این قطعات میبایست مطابق با برنامهریزی از پیش تعیینشده پیش برود که در غیر این صورت، ممکن است کل ماموریت به خطر بیفتد.
استقرار سپر خورشیدی، بخشی از فرآیند باز شدن به شمار میرفت. این سپر از پنج لایه نازک بازتابدهنده تشکیل شده که تحت عنوان «کاپتون» شناخته میشود به منظور پیشگیری از آسیب رساندن نور خورشید به تلسکوپ طراحی شده است.
فرآیند استقرار این سپر خورشید، بسیار پیچیده بود چرا که لایه آن بسیار نازک هستند که نباید در طی این فرآیند، هیچ آسیبی به آنها وارد شود. چیزی حدود 107 مکانیسم رهاسازی برای باز کردن این لایهها به کار گرفته شدند و کوچکترین مشکل در هر کدام از این مکانیسمها میتواند دردسرساز شود.
استقرار سپر خورشیدی چیزی بیش از یک هفته به طور انجامید که اندکی بیشتر از زمان مورد انتظار دانشمندان ناسا بود. بر اساس پیشبینی ناسا، این پروسه میبایسشت طی شش روز به اتمام میرسید اما تیم جیمز وب در تعطیلات سال نوی میلادی، این فرآیند را برای مدت کوتاهی متوقف کردند تا بتوانند علاوه بر استراحت، به اطلاعات بیشتری را از فضا دریافت کنند و مورد بررسی قرار دهند.
از طرفی دیگر، چند مشکل نیز در این بین وجود داشت که میبایست قبل از شروع به کار، رفع شوند. مشکل نخست به پنلهای خورشیدی جیمز وب برمیگشت. این پنلهای انرژی مورد نیاز برای فعالیت جیمز وب را از خورشید دریافت میکنند. پیشتنطیمات کارخانهای این پنلها، توان خروجی آنها را محدود میکرد اما نورثروپ گرومن، این پنلها را با توجه به دمایی که در فضایی تجربه میکردند، بازتنظیم و متعادل کرد.
مشکل بعدی مربوط به موتورهایی میشد که برای آزاد کردن سپر خورشیدی و کمک به کشش لایهها مورد استفاده قرار میگرفت. این موتورها بیش از آنچه دانشمندان ناسا تصور میکردند، داغ میشدند. بنابراین محققان جهت این تلسکوپ را کمیتغییر دادند تا بتوانند تابش نور خورشید به آن را کاهش دهند.
حال که سپری خورشیدی جیمز وب باز شده، یکی از پردردسرترین مراحل استقرار این تلسکوپ در فضا به پایان رسیده است. با حال هنوز مراحل دیگر مهمینیز پیش روی این تلسکوپ قرار دارد میبایست از آنها عبور کند. از جمله این مراحل میتوان به باز شدن آینه اصلی این تلسکوپ اشاره کرده که ابزار اصلی گردآوری اطلاعات از کهکشانها و ستارهها محسوب میشود.
طبق اطلاعات ناسا، این اتفاق بسیار مهم احتمالا در هفته آینده رقم میخرود و مانند دیگر فرآیندهای استقرار جیمز وب، میبایست به طور کامل و بیعیب و نقض انجام شود تا این تلسکوپ بتواند کار خود را آغاز کند.