آیا دیدگاه استیو جابز در مورد کامپیوترها اشتباه بود؟
اگرچه چند سالی از فوت استیو جابز، نفر اول اپل در سالهای نهچندان دور نمیگذرد، اما همواره از وی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین چهرهها در دنیای فناوری یاد میشود. بعضیها او را فردی آگاه از علم غیب میدانستند و برخی نیز بخاطر درک بالای جابز از روح بشری، این ویژگی او را مورد تمجید قرار میدادند.
او شاید تنها کارآفرین عصر خود بود که اعتقاد داشت کامپیوترها میتوانند راحتی و دسترسی سریع به بسیاری از خواستههای انسانها را برای آنها به ارمغان آورند؛ تا اینکه یک جعبه سرد و مملو از اطلاعات نادرست و ناامیدکننده باشند.
استیو جابز در مصاحبهای که در سال 1981 با شرکت ABC انجام داد، اطلاعاتی را در خصوص کامپیوترها و آینده این محصول ارائه داد. از او پرسیده شد: این احساس در بسیاری از افرادی که اطلاعاتی راجع به کامپیوتر ندارند و نمیدانند که این دستگاهها چه کارهایی برای ما انجام میدهند، وجود دارد که توسط این کامپیوترها کنترل میشوند. آیا خطر و تهدیدی در این رابطه وجود دارد؟
این سوال نشان داد که حدود 38 سال پیش، این نگرانی در میان کاربران وجود داشت.
جابز اما پاسخ به این سوال را با طنز آمیخت و گفت: همانطور که میدانید، بسیاری از افراد محصولی که ما تولید کردهایم را برای اولین بار میبینند. در هر حال، وزن این کامپیوتر حدود شش پوند است و اگر دیدید که رابطهتان خوب نیست، میتوانید آن را از پنجره به بیرون پرت کنید.
او در ادامه از کامپیوتر به عنوان یک دستگاه دموکراتیزه کردن یاد کرد و افزود: اگر به فرآیند این انقلاب تکنولوژیکی که در آن قرار داریم، نگاهی بیاندازید، متوجه خواهید شد که همه چیز در حال متمرکز و دموکراتیک شدن است. همچنین در طی این فرآیند، بسیاری از کارها شخصیسازی خواهند شد و افراد میتوانند براحتی آنها را انجام دهند.
تا اینجای صحبتهای جابز تقریبا درست از آب درآمد و با کمک دیگر تکنولوژیها، این مساله محقق شد. اما مجری این برنامه، تد کاپل، سوال دیگری را پرسید که جابز را در مخمصهای بزرگ قرار داد:
دولت این قدرت را دارد تا بتواند از طریق کامپیوترها، هر گونه اطلاعاتی را که از ما میخواهد، به دست آورد و ما نیز حتی از این مساله خبردار نشویم. آیا این خطرناک نیست؟
کاپل تنها به جاسوسی دولتها از ما اشاره کرد اما حقیقت این است که شرکتهایی همچون گوگل، فیسبوک و آمازون نیز در حال جاسوسی از کاربران هستند.
جابز پاسخ داد: به نظر من، بهترین راهکار برای مقابله با چیزهایی از این دست، داشتن مردمیباسواد است. او گفت که این روند از سال 1981 شده و در هر هزار خانواده، یک خانواده از یک کامپیوتر شخصی بهره میبرند.
با این اوصاف، استیو جابز بر این عقیده بود که این فرآیند دموکراتیزه شدن، منجر به این خواهد شد تا مردم اطلاعات بیشتری در مورد کامپیوترها به دست آورند و از نیات شوم دولتها و یا هر نهاد دیگری مطلع شوند. اما حقیقت این است که افراد به صورت غیرارادی و ناخواسته، اطلاعات خود را در اختیار دیگران قرار میدهند. به عبارتی دیگر، آنها حتی روح خودشان را در ازای برقراری ارتباط با افرادی که میشناسند، میفروشند.
آنچه که در این میان اتفاق میافتد، این است که به اطلاعات شخصی و حریم خصوصیمان نفوذ میشوند و این اطلاعات تجارت میشوند. باید به این نکته نیز اشاره کرد که کامپیوترها به دولتها این اجازه را داد تا به زندگی و حتی سیاستمان نفوذ کنند و برخی امور مهم همچون انتخابات را نیز به خطر بیاندازند.