پس از آنکه اسپیس‌ایکس راکت پرتاب شده به فضا را برای استفاده مجدد، به زمین نشاند این پرسش مطرح شد که آیا استفاده دوباره و یا حتی چندین‌باره از یک راکت فضایی، صرفه اقتصادی به همراه خواهد داشت و یا اینکه خسارات و صدمات واردشده به راکت، عملا هزینه‌های زیادی را برای بازسازی و تعمیر به‌دنبال خواهد داشت؟
اسپیس‌ایکس معتقد است استفاده مجدد می‌تواند راهکاری برای کاهش هزینه‌ها در بازار استفاده از سفینه‌های فضایی خصوصی باشد. این در حالی است که در حال حاضر، سفینه‌هایی که به فضا پرتاب می‌شوند، دیگر بلا استفاده شده و شرکت‌ها باید میلیون‌ها دلار صرف ساخت راکت‌های جدید کنند.
بدنیست بدانید هزینه ساخت فالکون 9 برابر با 60 میلیون دلار بوده و 200 هزار دلار نیز صرف سوخت‌گیری آن شده است. الون ماسک معتقد است استفاده مجدد از راکت‌ها می‌تواند تا حد زیادی این هزینه‌ها را کاهش دهد. او در این خصوص می‌گوید:
” از نقطه نظر تئوری، راکت‌ها برای استفاده چندین و چندباره تنها به سوخت‌گیری مجدد نیاز خواهند داشت.”
اما در دنیای واقعی، این تئوری به حقیقت نپیوسته است. به عنوان نمونه، فالکون 9 با مشکلات زیادی ناشی از تغییرات دمایی در طول پرواز و فشارها و لرزش‌های واردشده ناشی از وزش باد در اتمسفر روبرو شده است. تمامی عوامل یادشده باعث واردشدن آسیب و ایجاد فرسایش در این سفینه فضایی شده تا نیاز به تعمیر و به‌روزرسانی راکت به روندی الزامی تبدیل شود.
این در حالی است که تعمیر مجدد موتور راکت معمولا هزینه زیادی به همراه خواهدداشت و در صورتی که این فرایند، زمان‌بر باشد در نهایت اسپیس ایکس نخواهد توانست پرتاب‌های خود را به‌صورت پی در پی و به‌طور منظم برنامه‌ریزی کند.
هزینه‌های تعمیر و بازسازی مجدد، یکی از دلایل اصلی بودند که پروژه اسپیس شاتل ناسا را به نمونه‌ای پرهزینه تبدیل کردند. شاتل با کمک تانک‌های سوخت غول‌پیکر و دو شتاب‌دهنده راکتی به فضا پرتاب شد و در نهایت فرایند بازگشت به زمین انجام شد.
طراحی ویژه برای استفاده مجدد از شاتل، راهکاری برای کاهش هزینه‌ها بود زیرا تمامی تانک‌های سوخت آن مجددا قابل استفاده بودند. Wayne Hale مدیر سابق برنامه اسپیس شاتل ناسا در این خصوص می‌گوید:
” متاسفانه فرایند طراحی و استفاده، آن‌طور که انتظار داشتم پیش نرفت. فرایند بازسازی و تعمیر برای استفاده مجدد، بسیار طولانی و هزینه‌بر بود. موتورهای اصلی شاتل نیز باید پس از هر پرتاب مجددا جایگزین می‌شدند. قسمت‌های مختلف نیز نیاز به بازبینی و تعمیر فراوان داشتند. در نهایت تقویت‌کننده‌های راکتی نیز به به‌روزرسانی ویژه نیاز داشتند. تمامی این موارد، هزینه 450 میلیون تا 1.5 میلیارد دلاری برای هربار پرتاب را به دنبال داشتند.”
این در حالی است که فالکون 9 از پیچیدگی به اندازه شاتل برخوردار نبوده و به بازسازی به‌مراتب کم‌تری نیاز خواهد داشت. با این وجود، شرایط مشابهی پیش روی این سفینه فضایی بوده است.
با این تفاسیر، به صرفه بودن استفاده مجدد از فالکون 9 تا حد زیادی به طراحی و مواد استفاده شده در ساخت آن بستگی داشته است. در این زمینه، بررسی‌های زیادی انجام شده و الون ماسک معتقد است فرایند بازسازی، هزینه‌ای به‌مراتب کم‌تر از ساخت مجدد فالکون 9 را برای این شرکت به همراه خواهد داشت. آن‌طور که از شواهد امر پیداست، این هزینه برای اسپیس‌ایکس برابر با نیم میلیون دلار خواهد بود که در مقایسه با 60 میلیون دلار هزینه تولید از پایه این محصول، قابل توجه خواهد بود.
منبع : آی تی ایران
