نام نویسنده: سونیتا سراب‌پور
حالا همه چشم‌ها به سرخط آخرین خبرهاست.
همه منتظر هستند که آیا بالاخره توافق تاریخی هسته‌ای به سرانجام مورد نظر می‌رسد. گمانه‌زنی در خصوص تاثیرات توافق و برداشته شدن تحریم‌ها از روی بخش‌های مختلف صنعت ایران از اواسط بهار سال جاری و زمانی که بیانیه مطبوعاتی لوزان منتشر شد، کما بیش به گوش می‌رسد. اما حالا و با آغاز شمارش معکوس برای به نتیجه رسیدن مذاکرات نفسگیر اتریش، این گمانه‌زنی‌ها با جدیت بیشتری مطرح می‌شود. روزنه کوچک امید بین فعالان صنعت‌های مختلف، برای برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی و مخصوصا بانکی بیشتر شده است. به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای روی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند هر حوزه دیگری توسط فعالان این بخش با جدیت دنبال می‌شود.
تاثیر نهایی توافق روی صنعت فاوای ایران به دو بخش صنعت آی‌تی و بازار کامپیوتر خلاصه می‌شود. در حالی که فعالان بازار کامپیوتر معتقدند تاثیر برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی و رسیدن به توافق در این بازار تنها یک جو روانی ایجاد کرده و باعث رکود و یک انتظار طولانی در بازار کامپیوتر شده، اما برخی صنعتگران فعال در صنعت آی‌تی، برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی را راهی برای سرازیر شدن سرمایه‌های خارجی و رشد شرکت‌های تکنولوژی‌محور ایرانی می‌دانند. در کنار این امید‌ها، برخی کارشناسان نسبت به خوش‌بینی‌ها هشدار داده و اعلام می‌کنند نباید با این هیجان بیش از حد، قدم اشتباه برداشت. فارغ از تمامی این اما و اگر‌ها اما در واقعیت قرار است چه اتفاقی برای صنعت و صنعتگران آی‌تی ایران بعد از توافق نهایی هسته‌ای رخ دهد؟ آیا قرار است رفع تحریم‌ها سر فصل جدیدی به نفع صنعتگران این بخش باشد یا مانعی بر موانع دیگر فعالیت‌های آنها در این بخش؟
فرصتی برای حضور شرکت‌های خارجی
بزرگ‌ترین تاثیر توافق هسته‌ای که به دنبال خود لغو تحریم‌ها را خواهد داشت، بهبود وضعیت اقتصادی است.
بسیاری از فعالان صنعت فاوا امیدوارند با رفع تحریم‌های بین‌المللی شرکت‌های بزرگ تکنولوژی وارد این بازار شده و با حضور خود زمینه رشد فعالیت صنعتگران داخلی آی‌تی را فراهم کنند.
صنعتی که کارشناسان بر وجود پتانسیل و زمینه رشد آن تاکید دارند. پیش‌بینی می‌شود نیروی انسانی متخصص و با استعداد که طی چند سال گذشته به دلیل فشارها و تحریم‌های بین‌المللی روانه خارج شده‌اند، حالا با حضور شرکت‌های خارجی و سرمایه‌گذاری آنها در این حوزه انگیزه بیشتری برای فعالیت در صنعت آی‌تی کشور داشته باشند. اشتغال‌زایی به دنبال حضور شرکت‌های بزرگ تکنولوژی در بازار ایران از دیگر گمانه‌‌زنی‌هایی است که توسط تحلیلگران مطرح می‌شود. در واقع تجربه شرکت‌های بزرگ بین‌المللی باعث می‌شود بسیاری از نیروی انسانی تحصیلکرده در حوزه فاوا که به دلیل رکود بازار فرصتی برای فعالیت نداشته‌اند حالا خودی نشان دهند. نگاهی به اتفاقات و فعالیت شرکت‌های کوچک و بزرگ فعال در فاوا نشان می‌دهد فعالان این بخش استعداد و قابلیت رشد زیادی دارند که این رشد در بخش تولید نرم‌افزار بیشتر از بخش‌های دیگر دیده می‌شود. تحلیلگران امیدورند رفع‌تحریم‌های بین‌المللی باعث شود تا فرصت‌های از دست رفته صنعتگران آی‌تی که باعث روانه شدن سود به بازارهای کشورهایی همچون هندوستان، مالزی، ترکیه و… شده است دوباره به این حوزه بازگردانده شود.
سرمایه‌گذاری خارجی تهدید یا فرصت؟
مدیران آی‌تی کشور پیش‌بینی می‌کنند توافق هسته‌ای می‌تواند علاوه بر ورود شریکان خارجی به ایران، سرمایه‌گذاری آنها را در این صنعت نیز به دنبال داشته باشد. همچنین این گروه براین باورند که ورود مشاوران و سرمایه‌گذاران خارجی و استفاده از تجارب آنها می‌تواند به رشد فعالیت و به نتیجه رسیدن فعالیت شرکت‌های نوپا یا استارت‌آپ در کشور کمک شایانی کند.
مجید زمانی، مدیرعامل شرکت تامین سرمایه کاردان، وجود تحریم‌های بین‌المللی را برای فعالیت صنعتگران حوزه آی‌تی کشور مشکل‌ساز می‌داند و بر این باور است که طی سال‌های گذشته و با توجه به تحریم‌ها شرکت‌های فعال در صنعت IT با مشکلات مختلفی روبه‌رو شده بودند از جمله اینکه به خاطر عدم ارائه گواهینامه اصلی محصولات شرکت‌های خارجی به شرکت‌های داخلی آنها نتوانسته‌اند از این سرویس‌ها در توسعه فعالیت خود استفاده کنند.
همچنین براساس اظهارات وی انتقال تکنولوژی در این سال‌ها صورت نگرفته است و به همین خاطر صنعت IT ایران بسیار عقب‌تر از کشورهای دیگر است. به باور این فعال حوزه IT برداشته شدن تحریم‌ها و انتقال تکنولوژی می‌تواند شرکت‌های سنتی در ایران را با رشد انفجاری همراه کند. رشد تجارت الکترونیک از دیگر بخش‌هایی است که به باور وی با حذف تحریم‌ها با رشد همراه خواهد شد. زمانی تاکید میکند؛ با برداشته شدن تحریم‌ها سرمایه‌گذاران خارجی وارد کشور شده و باعث توسعه این بخش خواهند شد. همچنین این سرمایه‌گذاران به رشد شرکت‌های استارت‌آپی نیز کمک شایانی می‌کنند چراکه سرمایه‌گذاران ایرانی و بانک‌ها در کشور هنوز نحوه برخورد با این شرکت‌ها و حمایت از آنها را نیاموخته‌ند.
به باور وی از آنجا که سرمایه‌گذاران خارجی بیشتر با حوزه فعالیت‌های استارت‌آپی آشنا هستند می‌توانند از این جوانان با ایده و خلاق حمایت کنند تا آنها کسب‌وکار خود را نه‌تنها در کشور که در بازار جهانی نیز گسترش دهند.
اما در حالی که برخی از ورود شرکت‌های خارجی به ایران و سرمایه‌گذاری آنها در این بازار خوشحال هستند اما گروهی از کارشناسان ورود این فعالان به صنعت فاوا را خطرناک می‌دانند. این گروه بر این باورند اگر قانون‌گذاری و نظارت درستی بر فعالیت و سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی نشود رفع تحریم‌ها نه‌تنها باعث رشد صنعتگران آی‌تی نشده، بلکه باعث ازبین رفتن آنها می‌شود.
ناصرعلی سعادت، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از وجود قانون و ضابطه برای فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در کشور خبر داده و اعلام میکند که در این خصوص نیاز به قانون جدیدی نیست و تنها باید قانون‌های گذشته به درستی اجرا شود. او همچنین تایید میکند که تحریم‌های سخت بین‌المللی که در حال حاضر فعالان و مردم با آن روبه‌رو هستند مربوط به 10 سال گذشته است و پیش از این بسیاری از شرکت‌های اروپایی در صنعت ایران حضور داشته‌اند و بعد‌ها به خاطر موضوع هسته‌ای حضورشان کمرنگ‌تر شد. او به جو روانی ایجاد شده بعد از توافقات هسته‌ای اشاره و تایید میکند با نهایی شدن توافق قرار نیست به اصل بشریت باز گردیم.
سعادت در واکنش به نگرانی برخی کارشناسان از ورود بی‌ضابطه سرمایه شرکت‌های بین‌المللی به صنعت آی‌تی ایران می‌گوید: «برای سرمایه‌گذاران خارجی در هر حوزه‌ای قوانین مشخص و روشنی داریم از جمله اینکه اگر یک شرکت خارجی قرار است در ایران تجارتی راه بیندازد باید 51 درصد از تجارتش را شریک ایرانی تشکیل دهد. همچنین برای ورود خروج پول به داخل کشور نیز قانون رسمی وجود دارد؛ بنابراین قانون‌های لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی در کشور وجود دارد اما آنچه مم است که این قانون‌ها به درستی به اجرا گذاشته شود.» این فعال صنعت آی‌تی براین باور است که سرمایه‌گذاری در صنعت آی‌تی ربطی به تحریم و رفع آن ندارد؛ چرا که در هر زمانی ممکن است یک شریک خارجی وارد کشور شود.
سعادت بر این باور است که در حال حاضر و بیش از همه آنچه صنعت آی‌تی بعد از انجام توافق نیاز دارد ایجاد فضای تعامل و مذاکره با شرکت‌های بین‌المللی فعال در عرصه تکنولوژی است. به گفته وی فضا باید به شکلی باشد تا صنعتگر داخلی با صنعتگر خارجی فعال در حوزه فاوا در ارتباط و تعامل باشد. سعادت از تلاش سازمان نظام صنفی برای ایجاد این فضا بین صنعتگران داخلی و خاجی حوزه آی‌تی خبر می‌دهد و اعلام میکند اگر تحریم‌های بین‌المللی برداشته شود و قرار بر تعامل بین خارج و داخل باشد باید این تعامل از کانال صنعتگران داخلی حوزه آی‌تی صورت بگیرد.
او تصریح میکند که در صورت قطعی شدن توافق هسته‌ای، تاثیر لغو تحریم‌ها یک‌شبه نخواهد بود و باید از جو روانی به وجود آمده در این خصوص دوری کرد؛ اما در نهایت با تدبیر دولت و اعتماد به بخش خصوصی می‌توان نتیجه مطلوب این توافق بر صنعت آی‌تی کشور را در بلندمدت مشاهده کرد.
منبع : روزنامه دنیای قتصاد
Unhustled 6-Figure Freedom Charge & Program.
Partnership To Success is instructing you to fish.