حجت الاسلام سیدمحمد سادات منصوری، رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی سازمان تبلیغات اسلامی در مورداینکه اگر بخواهیم فیلترینگ را یک نوع برخورد با تهاجم فرهنگی بدانیم آسیب های آن چیست، آسیب شناسی این نوع برخورد چه نکاتی را یادآوری می کند؟ گفت: حقیقتاً بحث فیلترینگ یک بحث بسیار تخصصی و مهمی در کشور است و به اندازه کافی در موردش بحث و کارشناسی نشده است و در خیلی جاها سلیقه ای عمل می شود. اولاً در مورد اینکه آیا فیلترینگ لازم است یانه باید گفت در اصل فیلرینگ هیچ شبهه ای نیست که بسیار کار ضروری و لازمی است و به همین دلیل است که بسیاری از کشورها حتی در اروپا و آمریکا هم بعضی از سایت ها را مسدود و فیلتر می کنند و اجازه دسترسی همگانی به آنها نمی دهند.
وی افزود: این مسئله معنایش این است که هیچ کشوری در دنیا حتی کشورهایی که در مسائل فرهنگی خیلی هم کم توجه هستند یا حساسیتی ندارند بازهم نمی توانند این مسئله را جدی نگیرند. یعنی هرکسی و هر محتوایی را بتوانند در اختیار همگان قرار دهند. این مسئله برای هیچ کشور ، دولت و هیچ عاقلی قابل قبول نیست. برای مثال دزدان و قاتلان روشهای دزدی و قتل و فرار از قانون را بیایند و به مردم آموزش دهند و آن را در دسترس همگان قرار دهند و دولت ها هم اجازه بدهند که همه بیایند این محتواها را بخوانند و از آنها استفاده بکنند. فرض بفرمایید کسانی که خرید و فروش زنان و کودکان را می کنند یا قاچاقچی مواد مخدر هستند خلاصه مجرمین بیایند و محتواهایی را در اینترنت بگذارند و دولت ها هم بگویند عیبی ندارد آزادی است هر کسی عقل دارد و خودش رعایت می کند و می توان هر نوع محتوایی را در اختیار همگان گذاشت، این مطلب را کسی نمی پذیرد.
سادات منصوری یادآور شد: دربحث فیلترینگ یک بحثی که خیلی مهم است حدود فیلترینگ است و یکی هم امکان آن. این دو بحث بسیار مهم است. یعنی اینکه باید اولاً حد و حدود فیلترینگ را چه مقدار بدانیم. یعنی تا چه حدی این فیلتر شدن محتواها برای ما حساسیت زا است و باید آن را فیلتر کرد. این یک بحث بسیار مهمی است که نباید به سادگی از آن گذشت. گاهی اوقات هم سلیقه ای با آن عمل می شود گاهی اوقات به دلیل اینکه ابزارهای ما ابزارهای کاملی نیست می آییم برای اینکه بعضی از محتواهایی نادرست را فیلتر کنیم محتواهای درست را هم فیلتر می کنیم و آنها را از دسترس افراد خارج می کنیم. این مسئله مشکلاتی را با خودش به وجود می اورد. بنابراین حد و حدود فیلترینگ بحث بسیار مهمی است.
وی تأکید کرد: من روی این مطلب اصرار دارم برای اینکه اگر بیائیم سایت ها ا خیلی محدود کنیم و محدوده فیلترینگ را زیاد کنیم یعنی سایت های زیادی را فیلتر کنیم و سلیقه ای عمل کنیم این مسئله خودش باعث تشویق آدمهایی می شود که نمی خواهند دنبال محتواهای مجرمانه بروند این افراد را مجبور می کند فیلترینگ را دور بزنند و از فیلتر شکن استفاده کنند. برای اینکه سلیقه ای عمل می کنیم و اینترنت را خیلی محدود دیده ایم. این محدود دیدن اینترنت و سلیقه ای عمل کردن افراطی خودش مضر حرکت فیلترینگ است.
رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی تصریح کرد: برای خودم ده ها بار بلکه صدها بار پیش آمده که در مواجهه هایی که با اینترنت داشته ام برای کارهای پژوهشی، تحقیقاتی علمی محتواهایی از سایت ها را که می خواستم برداشت کنم یا دانلود کنم با هر کار دیگری، می دیدم که آن سایت ها مسدود است و برای اینکه دسترسی به آن محتوا برایم ضروری بوده مجبور می شدم از فیلتر شکن استفاده کنم و فیلترینگ را دور بزنم. خود این کار یعنی ضربه زدن به کار فرهنگی. بنابراین مسئله فیلترینگ مثل شمشیر دولبه می ماند که گاهی ممکن است دست خود آدم را هم ببرد.
وی افزود: به همین جهت است که در فیلتر کردن سایت ها باید بیشتر از آنچه که الان موجود است دقت کرد و با افراد کارشناس و کسانی که با مسائل اجتماعی و روانشناختی آشنا هستند نشست و یک به یک روی سایت هایی که شک داریم فیلت بشوند یا نه بحث کرد و از بحث های سلیقه ای به شدت اهتراز کرد. اینکه نمایندگان دستگاه های فرهنگی خاص و نیروی انتظامی بنشینند و رأی گیری کنند که فلان سایت فیلتر بشود یا نه این کار غلطی است و بدون کار، کارشناسی و دقیق نمی توانم چنین نتیجه ای بگیریم. کار غیر کارشناسی و سلیقه ای ضربه اصلی را به خود فیلترینگ می زند. یعنی کاربران را وادار می کند که محتواهای درست را برای اینکه ضرورت دارند به آنها دست یابند را از طریق فیلتر شکن بدست بیاورند و وارد سایت شوند.
حجت الاسلام سادات منصوری تأکید کرد: مسئله دیگر امکان فیلترینگ است. این مسئله را باید توجه داشته باشیم که آن اندازه ای که فکر می کنیم فیلترینگ امکان پذیر نیست. زیرا همانطور که روشهای زیادی برای فیلتر کردن وجود دارد روشهای زیادی برای دور زدن فیلترینگ وجود دارد. نرم افزارهایی الان وجود دارند که اکثر افراد هم از آنها مطلع هستند و می آیند از آنها برای دور زدن فیلترینگ استفاده می کنند.همین الان با وجود اینکه سایت فیس بوک در کشور فیلتر است اما ملاحظه می کنید که رنکینگ استفاده از آن در رنکینگ الکسا بالا است و جزو ده دوازده سایت پربازدید در ایران است. این مسئله معنایش این است که خیلی هم نمی شود به فیلتر کردن اعتماد کرد و بگوییم خیالمان راحت است فلان سایت را مسدود کردیم و هیچ کس نمی توان به آن دسترسی داشته باشد . به همین خاطر چون فیلترینگ عملاً آن طور که ما می خواهیم امکان پذیر نیست حتماً باید به سمت این برویم که در خود افراد یک فیلتر ایجاد کنیم. یعنی انگیزه در خانواده ها و در افراد ایجاد کنیم برای اینکه آنها خودشان را از رفتن به سایت های نادرست محروم کنند و این مسئله نیاز به آموزش و کار فرهنگی دارد.
وی افزود : برای مثال پدر و مادرها باید آموزش ببینند که در کامپیوترهای فرزندانشان یک نرم افزارهایی نصب کنند که بدانند بچه ها در ورود به اینترنت به کدام سایت ها سر می زنند. یکسری سایت ها را خود پدر و مادرها توسط آن نرم افزارها مسدود کنند. در سنین مختلف باید بدانیم که اینترنت که وسیله بسیار ضروری است بیشتر برای چه رده های سنی و برای چه رده های دانش و تحصیل ضروری است آنها را بیشتر برای آنها کاربر پذیرتر و دردسترس تر کنیم. بنابراین باید کار فرهنگی بیشتری برای این مطلب کرد. با جلوگیری و مسدود کردن سایت ها آن فایده ای که در نظر داریم در اغلب موارد بدست نمی آوریم.
رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی یادآور شد: بیشتر باید به کار اثباتی بپردازیم. هر چه حجم محتواهای خوب و مناسب را در اینترنت بالا ببریم خودش خیلی مفید است. برای مثال چند سال پیش که می خواستید درباره مسیحیت سرچ کنید یکسری سایت های ی می آمد که تبلیغ مسیحیت را می کرد اما الان این سایت ها را مسدود کرده اند و در عوض آن وقتی کلمه مسیحیت را سرچ می کنیم سایت های بسیاری می آید که محتواهایی دارند که مسیحیت را نقد می کنند و یا بررسی علمی درباره آن می کنند. این کار، کار خیلی پسندیده ای است و من از دست اندرکاران آن تشکر می کنم.
سادات منصوری در مورد اینکه چرا نباید در قبال تهاجم فرهنگی موضع دفاعی صرف داشت؟ یادآور شد: تهاجم فرهنگی و موضع دفاعی یا موضع تهاجمی همه لغت های استعاره ای است . یعنی فرهنگ را تشبیه به یک عملیات نظامی می کنیم که یک عده دارند هجوم می آورند و یک عده دفاع می کنند. اینها همه استعاره ای است. نباید استعاره ها ما را گول بزنند. باید توجه امان چنین باشد که یکسری مسائل فرهنگی و فرهنگ ها هستند که در برابر فرهنگ ما قرار دارند و خود به خود وقتی در برابر فرهنگ ما قرار گرفتند می خواهند فرهنگ ما را کنار بزنند و فرهنگ خودشان را غالب کنند. ما هر کاری که بکنیم چه کار اثباتی و چه کار مقابله ای هر کار انجام دهیم این خودش دفاع از فرهنگ ماست. بنابراین باید توجه کنیم که همیشه فکر نکنیم که در یک منطقه نبرد نظامی حقیقی قرار گرفته ایم بلکه باید توجه داشته باشیم اینها استعاره هایی است که بکار می بریم برای اینکه اهمیت مطلب را به همدیگر گوشزد کنیم.
وی در مورد اینکه مواجهه تهاجمی اما حکیمانه، با مقوله تهاجم فرهنگی چیست؟ هم عنوان کرد: برای اینکه مبحثتان بحث فیلترینگ است خلاصه بگویم که اولاً رها کردن فیلترینگ به هیچ وجه درست و جایز نیست و هیچ عاقلی این مسئله را تجویز نمی کند. ولیکن محدودیت زیاد فیلترینگ صدمه به خود فیلترینگ می زند . مسئله بعدی هم که مهم تر از فیلترینگ است کار اثباتی کردن و تولید محتواهای مثبت انبوه در اینترنت است که هرکسی که خواست وارد اینترنت شود محتواهای مثبت زیادی در دسترس باشد.
به گزارش مهر، رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی در مورد اینکه دیر فهمیدن و دیر جنبیدن در مقابل پدیده های فرهنگی مهاجم چه خسارت هایی را در پی دارد؟ یادآورشد: البته باید تمام مسائل فرهنگی در کشور رصد بشوند و این مسئله نیاز به آمارهای دقیق دارد. بحث های سلیقه ای را باید کنار گذاشت و حتماً می بایست از کار کارشناسی و از تجربه های دیگران در این زمینه ها استفاده بشود.
