نام نویسنده: على محمد آقازمانى
شرق – هفته سوم شهريورماه ۸۴ نيز گذشت و با وجود آن كه كمتر از چند روز با بازگشايى مدارس و دانشاه هاى كشور باقى مانده است، اما تابستان ۸۴ به اينترنت نسبتاً ارزانى در اختيار كاربران ميليونى وبگرد ايرانى همراه نشد.
به وجود عرضه گسترده خدمات اينترنت ADSL توسط شركت هاى بنامى چون پارس آن لاين- داتك و شاتل در مناطق مختلفى از شهر تهران باز هم شاهد عدم رغبت گسترده كاربران اينترنت باز تهرانى از سيستم اينترنت پرسرعت بوديم. خبرهاى هولوگرام دار شدن كارت هاى اينترنت نيز كه در روزهاى پايانى نيمه اول سال ۸۴ به گوش رسيد نيز تاثير چندانى بر بازار پرفراز و نشيب و بى مسئول كارت فروشان اينترنتى نداشت. در واقع نبود صنف و مركز حقوقى مناسب و موثر جهت بازبينى شيوه هاى عرضه، فروش و مصرف كارت هاى اينترنت و خدمات مربوط به آن، هر كاربر ايرانى را مى تواند در صورت داشتن سرمايه اندكى، تبديل به يك ISP-V مقتدر كند، به گونه اى كه اگر كارت ارزان قيمت با كيفيت E1 در اختيار مشتريانى در منطقه خاصى از تهران و شهرستان هاى اطراف قرار دهد، سيل مشتريان نوجوان و جوان، به سمت كارت وى سرازير مى شوند.
رويكردى كه در مورد بسيارى از كارت هاى بى نام و نشان امروزى بازار قابل مشاهده است. ما نام وزارتخانه قديم پست و تلگراف و تلفن را به وزارت فناورى اطلاعات و ارتباطات تغيير داديم و براساس طرح تكفا، ميليارد ها تومان اعتبار بالاعوض يا با سود كم را در اختيار شركت هاى بخ خصوصى قرار داديم تا وضعيت فناورى اطلاعات در كشور از جهات مختلف گسترش يابد. خدمات دامنه و هاستينگ و طراحى وب و نرم افزار هاى اكتيو و شركت هاى عريض و طويل زيادى مورد حمايت قرار گرفتند، غافل از اين كه هنوز ابتدايى ترين ابزار ارتباط كاربران با شاهراه جهانى اطلاع رسانى (اينترنت) با قيمت به نسبت گزافى در اختيار وبگردان باهوش ايرانى قرار دارد. متوسط يك كارت ۱۰ ساعته با پيش شماره ،۹۷۱ بين ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان در سطح شهر به فروش مى رسد و اين رقم با احتساب هزينه خط تلفن به ازاى هر ساعت ۲۰۰ تومان به مبلغ كارت افزوده مى شود.
يعنى در حقيقت حداقل مبلغى در حدود ۴۰۰ تومان براى كربرانى كه مى خواهند با متوسط درآمد و حداقل هزينه اعطايى براى يك كارت به وب متصل شوند، ۴۰۰ تومان است. كافى نت هاى بالاى شهر و حتى مركز شهر هم براى يك ساعت وصل شدن به اينترنت حداقل يك هزار تومان طلب مى كنند و بعضاً سرعت اتصال آنها ليزلاين و دى اس ال نيست.
آيا واقعاًً با اينترنتى با اين قيمت و مشكلات اتصال dial up مى توان انتظار رونق بخشى به بازار تجارت الكترونيك و حتى دولت الكترونيك را در سطحى وسيع در كشور انتظار داشت؟ آيا مى توان با چنين خدمات دهى اينترنت از سوى شركت هاى ارائه دهنده خدمات وب كه بسيارى از آنها عضو انجمن صنفى كارفرمايان اينترنتى ايران(www.ISP.ir) هستند، ضريب نفوذ واقعى اينترنت در كشور را در برنامه چهارم توسعه كشور به بيش از ۱۰ ميليون كاربر افزايش داد؟ قطعاً پاسخ به اين پرسش هاى كليدى بدون وجود بستر ارتباطى ارزان و پرسرعت و مبتنى بر حمايت هاى دولتى و خدمات فنى بخش خصوصى در سطحى فراگير منفى است.
نمى توان از مردمى كه اينترنت به راحتى در اختيار آنها قرار نمى گيرد، خواست تا از طريق پورتال هاى روابط عمومى الكترونيك سازمان ها با مسئولان ارتباط برقرار كرده و از اين پس مراجعه حضورى به روابط عمومى سازمان هاى دولتى نداشته باشند. يا از آنها خواست تا مثلاً تحصيلات عاليه خود را در مقطع فوق ليسانس در رشته ايى مثل تجارت الكترونيك و مهندسى فناورى اطلاعات بگذرانند، آن هم به صورت مجازى و از راه دور! (مسائلى كه هم اينك در www.elearning-iust.ir پيگيرى مى شود.) معضلاتى كه سر راه عدم فراگيرى بهينه و اثربخش اينترنت در كشور و حداقل در پايتخت است را مى توان بر مبناى مولفه هاى زير دانست:
۱- گرانى هر ساعت اينترنت به نسبت سطح درآمد عموم مردم
۲- نبود تبليغ و اطلاع رسانى بهينه دولت جهت قرار دادن ابزارهاى ارتباطى جديد در سبد خانوارهاى شهرى
۳- نبود سيستم عرضه و توزيع صحيح و با كيفيت كارت هاى اينترنت
۴- نبود قيمتى واحد براى كارت هاى اينترنت يك كشور با وجو دلال ها و سيستم هاى بازاريابى متنوع
۵- نبود آگاهى عمومى از روش هاى استفاده بهينه از شبكه جهانى اطلاع رسانى
۶- فيلترينگ گسترده سايت هاى اينترنت و عدم انعطاف مسئولان نسبت به برخى از پايگاه هايى با استقبال عمومى نظير اوركات
۷- نبود VISION مشخص در رسانه هاى جمعى كشور در مورد اينترنت و ICT.
هفت بند فوق الذكر بخشى از زيربناى تحليل اجمالى آسيب شناسى اينترنت و بالطبع هزينه هاى اينترنت در كشور است كه براساس شهر ها و مناطق مختلف، درجه مهم بودن آن فرق مى كند.به هر حال اميدواريم كاهش خدمات سيستم اتصال پرسرعت بى تلفن به اينترنت كه هم اينك حداقل ۳۰ هزار تومان است، ب حمايت دولت و رايانه هاى مخابراتى به نصف كاهش يابد تا هنوز بعد از آن كه با فراز و نشيب هاى فراوان اينترنت ADSL به در خانه هاى ما آمده است، به اين نتيجه نرسيم كه اينترنت ماهانه ۱۵ هزار تومان dial up كه مودم ADSL هم نمى خواهد، بهتر است.
