نام نویسنده: م.ر.بهنام رئوف
خدا آن روز را نیاورد، اما خب بالاخره آدمیزاد است، بیمار مي‌شود و به دکتر و دوا نیاز پیدا مي‌کند. حال خدا نکند که این بیماری کمی جدی باشد و کار به بستری دراز مدت و عمل جراحی و گذراندن دوران نقاهت طولانی مدت بینجامد.
آن هم با این بوروکراسی‌های اداری حاکم بر بیمارستان‌های دولتی و خصوصی و بیمه‌های خدمات درمانی. در این بین شاید بی راه نباشد که بگویم همراهان بیماران هم در این چرخه اداری کمتر از بیمار روی تخت خوابیده درد و رنج نمی‌کشند. اما مشکل کجاست؟
سلامت الکترونیک در کما
پروژه سلامت الکترونیک از آن دسته پروژه‌هایی است که متاسفانه و به رغم فعالیت‌های انجام شده در آن بخش هنوز نتوانسته است سرانجام در خور توجهی داشته باشد.
e-Health، یک حوزه برآمده از اشتراک بخش‌های اطلاعات پزشکی، بهداشت عمومي‌و تجارت است که اشاره مستقیم آن به خدمات بهداشتی یا اطلاعات پزشکی به وسیله اینترنت و تکنولوژی‌های وابسته به آن ارائه شده یا تسهیل مي‌شوند. در یک نگاه وسیع‌تر، این حوزه نه تنها یک توسعه فنی در این زمینه‌ها را مورد نظر قرار مي‌دهد، بلکه در پی ایجاد یک نگرش، یک شیوه جدید تفکر و بالاخره یک تعهد جهانی برای ارتقای خدمات بهداشتی و درمانی در سطح منطقه‌ای و جهانی با استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی است.
هدف از این تعریف، ایجاد یک محیط پویا برای استفاده هرچه بیشتر از رایانه و اینترنت در حوزه سلامت جامعه است. امروزه فواید بی‌شماری از این محیط پدیدار شده است. این استفاده به نحوی است که توسعه و گسترش خدمات بهداشتی- درمانی بدون استفاده از کامپیوتر و تکنولوژی غیرممکن شده است.
در ایران، اما داستان به‌کارگیری پزشکی و سلامت الکترونیک داستان هزار و یک شب است. از سال 78 مدیران بهداشتی تلاش خود را برای تدوین نظام جامع فناوری اطلاعات آغاز کردند تا با هماهنگی بین بخش‌های مختلف، امکان راه‌اندازی خدمات پزشکی و بهداشتی به صورت الکترونیکی را برای مردم فراهم کند.
یکی از پروژه‌هایی که وزارت بهداشت سال‌ها با آن درگیر است، پروژه پرونده الکترونیکی سلامت بیماران است. اوایل سال 81 بود که مسوولان حوزه سلامت کشورمان تصمیم گرفتند پروژه‌‌ای به نام «پرونده الکترونیکی سلامت بیمار» را اجرا کنند و قرار بود پس از عملیاتی شدن آن امکان ثبت و استفاده یکپارچه از اطلاعات بیماران را که از قبل تولد تا زمان مرگ آنها ثبت شده است، فراهم شود. از این رو فعالیت‌های اجرایی این پروژه آغاز و در نخستین گام اقدام به تدوین اهداف چشم‌اندازهای آن کردند. امکان ثبت و نگهداری اطلاعات سلامت بیماران، سترسی به سوابق پزشکی بیمار و انجام امر تشخیص و تجویز بر اساس آن، ایجاد زیرساخت اطلاعاتی و فنی مناسب برای روان شدن سیر اطلاعاتی و در یک کلام صرفه‌جویی در زمان و هزینه از جمله اهدافی بود که از سوی مسوولان برای این پروژه دیده شده بود.
مسوولان این پروژه در زمان کلید خوردن آن، زمانی 10 ساله را برای نهایی شدن آن پیش‌بینی کرده بودند و این درحالی است که بعدها و بعد از افت‌وخیزهای فراوان سرنوشت این پروژه به 17 سال دیگر موکول شد.
پرونده الكترونيك سلامت براي21 هزار نفر
اما بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده قرار است برای 21 هزار نفر تا پایان سال‌جاری پرونده الکترونیک سلامت راه‌اندازی شود. سامانه سلامت ايرانيان براي پرونده الکترونيک سلامت راه‌اندازي و اطلاعات 8 ميليون و 500 هزار نفر جمعيت در اين سامانه ثبت شده است. تا پايان سال90 نيز 21 هزار نفر به اين سامانه افزوده مي شود. همچنين در سال جاري 14 ميليارد تومان تجهيزات سخت‌افزاري، براي دانشگاه‌هاي سراسر کشور تهيه شد؛ به‌طوري که تمام مراکز بهداشتي- درماني تا پايان سال، حداقل‌هاي سخت‌افزاري و اتصال به شبکه را دارا خواهند شد. بر همین اساس مرضيه وحید دستجردي، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره مي‌گوید: تاکنون برای 5/8 میلیون نفر پرونده الکترونیک سلامت در کشور تهیه شده و بای 34 میلیون نفر دیگر نیز امسال و سال آینده پرونده الکترونیک سلامت تشکیل مي‌شود.
وحیددستجردی با اعلام این خبر مي‌گوید: خوشبختانه مشکلات اجرای طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده شناسایی شده و این طرح از امسال با قوت بیشتری اجرا خواهد شد. وی با بیان اینکه وزیر جدید کار و رفاه اجتماعی نیز به اجرای طرح پزشک خانواده خیلی اعتقاد دارند، یادآور شد: طبق قانون، این طرح در کل شهرهای کشور باید اجرا شود و در دیدار اخیر رهبر معظم انقلاب با کارگزاران نظام نیز رییس جمهور از اجرای دو ساله این طرح در کشور خبر داد.
وزیر بهداشت اضافه کرد: وزارت بهداشت برای اجرای 4 ساله این طرح برنمه‌ریزی کرده بود، ولی ایشان در این دیدار خاطرنشان کرد که هزینه اجرای دوساله این طرح را پرداخت مي‌کند.
مسوول دفتر آمار و فناوري اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي نیز در این باره مي‌گوید: مراقبت يكپارچه، هدف نهايي اجراي طرح پرونده الكترونيك سلامت است.
حسين رياضي در كارگاه آموزشي آشنايي با سامانه پرونده الكترونيك سلامت با بیان این مطلب مي‌افزاید: بيش از 45 هزار مركز خصوصي و دولتي به مردم خدمت ارائه مي‌دهند، بنابراين لازم است زمينه‌اي را ايجاد كنيم تا به صورت يكپارچه سوابق پزشكي، بهداشتي و درماني شهروندان كشور را در اختيار تيم سلامت قرار دهيم كه با استفاده از اين سوابق بتوانند نقش موثرتري در تشخيص و درمان بيماري‌ها و پيشگيري ايفا كنند.
مسوول دفتر آمار و فناوري اطلاعات وزارت بهداشت، يكي از سياست‌هاي ابلاغي سازمان جهاني بهداشت را توسعه دو تيپ سامانه در جوامع خواند و گفت: بر اين اساس پرونده الكترونيك شخصي و پرونده الكترونيك سلامت در كشور تشكيل مي‌شود.
حلقه مفقوده کجاست؟
با تمام فعالیت‌های صورت گرفته، اما به نظر مي‌رسد که این طرح در چند حلقه وابسته در آینده نزدیک به دوباره کاری منجر خواهد شد. نخست آنکه بهتر است با در اختیار گذاشتن کارت‌های هوشمند ملی که قرار است به زودی روند توزیع آن آغاز شود اطلاعات پرونده الکترونیک سلامت نیز در آن قرار گیرد. روندی که با توجه به اطلاعات منتشر شده از کارت ملی هوشمند به نظر مي‌رسد در آن سامانه پیش بینی نشده است.
نکته مهم و حلقه مفقوده دیگر در پرونده سلامت الکترونیک افراد بحث خدمات بیمه درمانی و به دنبال آن بحث بیمه‌های تکمیلی است؛ یعنی مواردی که در حال حاضر بیشترین مشکلات را برای بیماران و همراهان آنها ایجاد کرده است. در حال حاضر بیمارانی که از خدمات تامین اجتماعی یا بیمه‌های تکمیلی استفاده مي‌کنند مجبور هستند یا تمام هزینه‌های درمان را اول به بیمارستان پرداخت و بعد از نامه نگاری و طی بوروکراسی‌های اداری از ادارات بیمه یا شرکت‌های بیمه دریافت کنند یا اینکه ابتدا همین روند را برای پذیرش بیمار خود در بیمارستان طی کنند. حال آنکه به راحتی و با برقراری یک شبکه جامع و بانک اطلاعاتی بین شرکت‌های بیمه با سامانه سلامت و بیمارستان‌های متصل به این طرح مي‌توان از مراجعات بی شمار افراد که عمدتا هم به دلیل سختی‌های متحمل شده بر بیمار خود با فرسایش‌های روحی مواجه هستند، جلوگیری کرد. جا دارد مسوولان ذی‌ربط قبل از اجرای نهایی این طرح تمامی جوانب مربوط به آن را بررسی کرده تا در آینده با دوباره‌کاری‌های اضافی، هزینه مجدد و اتلاف وقت را برای مردم به ارمغان نیاورند.
منبع : دنیای اقتصاد
