نام نویسنده: سايه بهنود
شرکت مخابرات ایران در ابتدای سال جاری خبر از اجرای پروژه اتصال فیبرنوری به منازل (fiber to home) در دو استان بوشهر و مازندران به صورت آزمایشی داده و اعلام داشته که هنوز اجرای عمومی این طرح در کل کشور مقرون به صرفه نیست.
به کارگیری کابل‌های فیبرنوری به جای کابل‌های مسی سال‌ها است که در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا همچون آمریکا، انگلستان، ژاپن و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فناوری به سرعت در جهان رو به گسترش است زیرا برتری‌هايی نسبت به فناوری‌های کنونی دارد که امکان اتصال پرسرعت‌تر و ظرفیت برد بیشتر نسبت به زوج‌های پیچیده رسانا و خطوط DSL از جمله آن‌ها است.
گفته می‌شود، در شرایطی جایگزینی فیبرنوری به جای کابل مسی مقرون به صرفه خواهد بود که محتوای دیجیتالی بسیار زیادی روی شبکه تریف شود و کاربران نیز با محدودیت سرعت اینترنتی، آنچه در حال حاضر با آن روبه‌رو هستند، مواجه نباشند. در حالی قرار است این فناوری در کشور مورد بهره برداری قرار گیرد که نه خبر از محتوای دیجیتالی بالا است و نه کاهش محدودیت‌های اینترنتی.
طرح آزمایشی
ظهور شبکه‌های ارتباطی و مخابراتی و لزوم دسترسی سریع‌تر و بهتر به این شبکه برای انتقال دیتا از جمله موارد مهمی است که بهره‌گیری از فناوری‌های نو را در دسترسی به اطلاعات و ارتباطات سریع‌تر، بیشتر از گذشته محسوس می‌کند.
از جمله این ابزارها می‌توان به کابل‌های فیبرنوری اشاره کرد که ایده به‌کارگیری آن پس از اختراع لیزر شکل گرفت و از سال 1977 به بعد به خاطر قابلیت‌های ویژه آن در شبکه مخابرات به کار گرفته شد.از برتری‌های مهم این شبکه می‌توان به استفاده از تجهیزات مخابراتی پیشرفته اشاره کرد که به وسیله آن امکان اجرای شبکه‌های نسل جدید در شبکه مخابراتی و انتقال همزمان صوت، دیتا و تصویر در این شبکه مهیا است. در حال حاضر دنيا به سمت اين تكنولوژي پيش مي‌رود، به عنوان مثال، اجراي اين پروژه در ژاپن 60درصد پيش رفته است و در كشورهاي اروپايي مانند سوئيس، آلمان، هلند و برخي كشورهاي ديگر و به‌طور وسيع در آمريكا در حال اجرا است؛ حتي گوگل قصد دارد براي ارائه برخي سرويس‌هاي جديد ود، پروژه اتصال فيبرنوري به منازل را پياده‌سازي كند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده سرعت اينترنت در نسل دوم پروژه اتصال فيبرنوري به منازل حدود 5/2 تا 5 گيگابيت بر ثانيه خواهد بود.
با وجود این میزان سرعت، هر کاربری قادر خواهد بود يك كتاب را از يك كتابخانه معروف دنيا فقط در عرض چند صدم ثانيه دانلود كند يا به تمام بازارهاي دنيا دسترسي داشته باشد. در حالی که فناوري اتصال فيبرنوري به منازل به‌صورت چشمگيري در دنيا در حال گسترش است و در سال‌هاي اخير در دستور كار بسياري از كشورها قرار گرفته و به‌عنوان يكي از راه‌هاي برون‌رفت از عقب‌ماندگي ديجيتال عنوان شده است، ام مسوولان کشورمان به تازگی و آن هم به صورت آزمایشی به فکر استفاده از این فناوری افتاده‌اند.
صابر فیضی، مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، اظهار داشته است که با توجه به اجرای این طرح در کشورهای مختلف دنیا، این طرح در کشور ما نیز امکان‌پذیر است، اما اجرای آن به نیاز کاربران بستگی دارد، همچنین اجراي عمومي آن هنوز مقرون به صرفه نيست.وي با بيان اينكه با اجراي پروژه fibre to home به جاي كابل مسي به كاربران خانگي، ادارات و موسسات، فيبرنوري ارائه مي‌شود، اظهار می‌کند که فيبرنوري سرعت ارتباط را در حد چشمگيري افزايش مي‌دهد، اما جايگزيني فيبرنوري به جاي كابل مسي زماني مقرون به صرفه خواهد بود كه محتواي ديجيتال بسيار زيادي روي شبكه‌ها تعريف شود و كاربران نياز به داشتن سرعت بالا را احساس كنند، اما در حال حاضر كاربران از اكثر كاربردهاي اينترنت و شبكه‌هاي مخابراتي آگاه نيستند و از آن استفاده نمي‌كنند.مسعود داوری‌نژاد، رییس سابق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اشاره به اینکه بر خلاف برنامه‌ريزي‌هايي كه در مورد توسعه ارتباطات در ايران به عمل آمده نقش كابل نوري بسيار ضعيف است، می‌افزاید: «بعید به نظر می‌رسد که مخابرات تصمیم داشته باشد که تمام کابل‌های مسی را به کابل‌های نوری برگرداند؛ چراکه این کار بسیار هزینه‌بر است و به نظر می‌رسد تنها اتفاقی که رخ دهد، این باشد که این شرکت ظرفیت‌های جدید را روی فیبر نوری قرار دهد.»داوری‌نژاد به زير ساخت‌هاي فعلي شبكه و امنيت و عمومي كردن ICT در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه بر خلاف برنامه‌ريزي‌هايي كه در مورد توسعه ارتباطات به عمل آمد، تحول خاصي در جهت بهبود مسائل ارتباطي به وجود نيامده است و نقش كابل نوري هنوز در كشور ما بسيار ضعيف است. همچنین در خصوص فرآيند ارتباطات و انتقال اطلاعات در بخش ديتا ما هنوز نتوانسته‌ايم از قابليت فيبر نوري در سطوح مختلف استفاده كنيم و همين امر باعث شده كه كاربران اينترنتي نتوانند از قابليت‌هاي اينترنت استفاده كنند.»
در همین زمینه، عباس پورخصالیان، کارشناس در حوزه مخابرات می‌گوید: «فیبر نوری به صورت نامتقارن در مجتمع‌های صنعتی و مسکونی توزیع می‌شود و می‌تواند نور را به الکتریسیته و بالعکس الکتریسیته را به نور تبدیل کند، اما انجام این کار نیاز به مبدلی در این مجتمع‌ها دارد که هزینه نگهداری، نصب و بهره‌برداری از آن برای کاربران بسیار بالا است. البته در حال حاضر در برخی از مجتمع‌ها از فیبرنوری برای ارتباطات استفاده می‌شود، اما مخابرات آن پنهای باند مورد نیاز را به کاربران ارائه نمی‌کند و تنها برای پر کردن ظرفیت‌ها از آن استفاده می‌شود.» پورخصایان اظهار می‌کند: با توجه به هزینه‌بر بودن این طرح و سرمایه فراوان گمان نمی‌رود که مخابرات بتواند این طرح را با موفقیت اجرا کند. وی در ادامه با انتقاد به انتخاب شهر‌هايی همچون مازندران و بوشهر برای اجرای آزمایشی این طرح اظهار می‌کند که بهتر بود طرح آزمایشی آن در شهری مثل تهران که در آن سفارتخانه‌ها، بانک‌ها و تجارت خانه‌های بزرگ قرار دارند، به اجرا در می‌آمد.
بازنگری در قوانین محدودیت اینترنتی کشور
به باور اکثر کارشناسان، اگر هم مخابرات توانایی و سرمایه لازم برای اجرای این طرح را داشته باشد، اما با توجه به محدودیت‌هایی که این روزها گریبان‌گیر کاربران اینترنت ایرانی است نمی‌توان انتظار داشت از این فناوری بهره‌برداری لازم صورت بگیرد.
بسیاری از کاربران بر این عقیده هستند که وقتی نمی‌توانند از سرعت واقعی اینترنت خریداری شده خود استفاده کنند استفاده از فیبر نوری هم نمی‌تواند به آن‌ها کمک شایانی کند.
پورخصالیان با اشاره به محدودیت‌های اینترنتی در کشور می‌گوید: «در صورتی استفاده از فیبر نوری و امکانات آن می‌تواند برای کاربران ایرانی مفید باشد که بازنگری در حوزه محدودیت اینترنتی کشور صورت بگیرد. در هیچ جایی از دنیا مگر در کشورهای جنگ‌زده‌ای همچون سودان و میانمار چنین محدودیتی دیده نمی‌شود. در واقع این محدودیت‌ها جلوی رشد توسعه و بهره برداری از امکانات سرویس‌های اینترنتی را می‌گیرد. مسوولان کشور فکر می‌کنند اگر پهنای باند کاربران را محدود کنند می‌توانند جلوی محتویات غیر فرهنگی و غیراخلاقی را بگیرند و این در حالی است که محدود کردن پهنای باند فقط زمان استفاده از آن گونه محتویات را بالا می‌‌برد.» به اعتقاد وی، وجود چنین شرایطی به نقص اطلاعات مسوولان و از جمله وزیر ارتباطات برمی‌گردد؛ چراکه ایشان نیز در گفت‌و‌‌گوهای خود دلیل محدودیت سرعت اینترنت را به دلایلی ربط داده‌‌اند که به هیچ وجه قابل قبول نیست.
پورخصاليان در ادامه با انتقاد به اظهارات فیضی مبنی بر اینکه کاربران هنوز احساس نیازی به اینترنت با سرعت بالا نکرده‌‌اند، می‌افزاید: «وقتی تنها یک شرکت انحصاری داشته باشیم که با اما و اگر‌های بسیار به بخش خصوصی واگذار شده است و با سیاستگذاری‌هایی که انجام می‌دهد دیگر رقیبان خود را از میدان حذف می‌کند، طبیعی به نظر می‌رسد که کاربران چندان نیاز و تمایلی به سرعت بالا از خود نشان ندهند؛ چراکه تنها گرداننده بازار با توجه به انحصاری که دارد قیمت‌ها را آن گونه که خود می‌خواهد کاهش و افزایش می‌دهد در چنین شرایطی کاربران به دلیل بالا بود قیمت تمایلی به استفاده از اینترنت پرسرعت ندارند و با استفاده از هان اینترنت دایل آپ امورات خود را می‌گذرانند.» پورخصالیان بر این عقیده است که اجرای طرح فیبرنوری برای منازل کشور بیشتر شبیه به یک طرح نمایشی است، چراکه اگر مخابرات کشور تمایل به توسعه و رونق در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات کشور دارد، بهتر است پروژه‌های نیمه تمام خود را به اتمام برساند و این طرح به جز یک جهش پرهزینه خاصیت دیگری به دنبال خود نخواهد داشت.
با توجه به تمام انتقادهایي که به طرح اتصال فیبر نوری به منازل در ایران وارد است، اما اکثر فعالان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند که تنها زمانی می‌توان به استفاده از فیبر نوری در کشور امیدوار بود که محدودیت‌ها حال حاضر در حوزه اینترنتی کشور برداشته شود و با ایجاد بازار رقابتی امکان فعالیت به تمامی سرمایه‌گذاران این بازار داده شود.
منبع : دنیای اقتصاد
