نام نویسنده: مريم عسگري
حادثه خبر نمي‌كند. هر آن امكان دارد يك جرقه كوچك منجر به يك آتش‌سوزي مهيب و هولناك شود. يا اينكه سهل‌انگاري يك فروشنده در رعايت نكات ايمني باعث شود سارقان آنچه ماحصل يك عمر تلاش اوست يك شبه نصيب خود كنند.
شايد هم بر اثر نشت گاز در يك چشم به هم زدن ثمره يك عمر تلاش دود شود و به هوا رود.
البته همه اين اتفاقات تلخ را مي‌توان با دورانديشي‌هاي لازم ختم به خير كرد و واحد تجاري را به امكانات ايمني مجهز كرد و به قول معروف علاج واقعه را قبل از وقوع كرد.
اما از آنجا كه واحدهاي تجاري در حوزه كامپيوتر و موبايل هم مانند ساير بازارها از امكانات امنيتي چنداني برخوردار نيستند و در مراكز پرتردد و شلوغ شهر واقع شده‌اند، تنها تكيه بر تجهيز مراكز و واحدهاي تجاري به تجهيزات ايمني، سلامت سرمايه كسبه را تضمين نمي‌كند. به همين دليل كارشناسان بيمه تمام تلاش خود را براي متقاعد كردن اصناف مختلف در بيمه كردن اموال و واحدهاي تجاري مي‌كنند تا در صورت بروز حوادث غيرمترقبه خسارت آنها جبران شود.
حادثه در كمين بازار ديجيتال
اتفاقاتي نظير آتش‌سوزي، سرقت، زلزله، انفجار و… هميشه خدا فعالان بازارهاي مختلف، از جمله كامپيوتر و موبايل را تهديد مي‌كند و سرمايه و جان فعالان اين صنف نيز در معرض اين خطرات قرار دارد.
از آنجا كه بازارهاي كامپيوتر و موبايل، به ويژه بازارهاي موبايل از لحاظ موقعيت منطقه‌اي در نقاط پرترافيك شهر واقع شده‌اند، در صورت بروز حوادثي مانند آتش‌سوزي بيشتر خسارت مي‌بينند. زيرا تا نيروهاي اطفاي حريق از خيابان‌هاي شلوغ بگذرند و به منطقه مورد نظر برسند زمان زيادي خواهد گذشت.
از طرفي تركيب قرار گيري فروشگاه‌ها در پاساژي مثل علاءالدين به صورتي است كه بروز حادثه در يك فروشگاه منجر به يك اتفاق بزرگ مي‌شود. در چنين موقعيتي، شايد عاقلانه‌ترين كار اين باشد كه كسبه جان خود را برداشته و از محل حادثه دور شوند و پس از بررسي‌هاي تحقيقاتي كه توسط كارشناسان بيمه مي‌شود خسارت خود را از طريق شركت‌هاي بيمه‌كننده جبران كنند. اما تكليف واحدهايي كه بيمه نيستند چه مي‌شود؟
شايد تصور كنيد تمام كسبه بازار كامپيوتر و گوشي تلفن همراه با درك اين خطر احتمالي براي بيمه كردن واحدهاي تجاري و كالاهايشان اقدام كرده‌اند. اما اين طور نيست.
بر اساس اعلام فعالان بازار كامپيوتر و موبايل، تنها تعداد محدودي از فعالان بازار كامپيوتر واحدهاي خود را بيمه كرده‌اند و فعالان پاساژ علاءالدين نيز بيشتر درگير موضوعات ديگري چون به فروش رساندن اجناس خود هستند تا بيمه كردن اموال خود.
محمود زارعي، يكي از فعالان پاساژ پايتخت در اين زمينه مي‌گويد: بحث بيمه كسبه بازار رايانه از موضوعاتي است كه تا كنون در مورد آن بحث‌هاي فراواني بين كسبه اين پاساژ و اعضاي هيات‌مديره شده است، اما تاكنون به نتيجه قابل قبولي نرسيده‌ايم.
به گفته وي، كسبه پاساژ پايتخت معتقدند اين اعضاي هيات‌مديره هستند كه بابت پول شارژي كه از كسبه مي‌گيرند بايد واحدهاي تجاري را نيز بيمه كنند و اعضاي هيات‌مديره نيز از اين مسووليت شانه خالي مي‌كنند.
به گفته وي، بارها از كسبه پاساژ سرقت شده است يا بر اثر تركيدگي لوله آب و… كسبه ضرر و زيان ديده‌اند. اما هيات‌مديره پاساژ هيچ مسووليتي را به عهده نگرفته است.
يكي ديگر از كسبه پاساژ پايتخت نيز كه طي ماه‌هاي گذشته دو دستگاه لپ‌تاپ از فروشگاهش به سرقت رفته مي‌گويد، با وجودي كه سارق از طريق دوربين مداربسته فروشگاه شناسايي شد، ولي موفق به يافتن وي نشديم و به دليل اينكه فروشگاه بيمه نبود خسارت جبران نشد.
يكي ديگر از فعالان اين پاساژ نيز از سرقت‌هاي گاه و بيگاه از انبار پاساژ و همچنين بروز نقص در كالا در انبار مي‌گويد و ادعا مي‌كند اعضاي هيات‌مديره پاساژ مسووليتي در اين موارد تقبل نمي‌كنند. اين فروشنده مي‌گويد، اعضاي هيات‌مديره پاساژ اعلام كرده‌اند كسبه بايد خود براي بيمه كدن واحدهاي تجاري اقدام كنند و نبايد انتظاري از هيات‌مديره داشته باشند.
در مورد ساير مراكز خريد و فروش كامپيوتر هم اوضاع به همين منوال است. فعالان بازار معتقدند وضعيت پاساژ پايتخت حداقل از لحاظ تجهيز به امكانات امنيتي بهتر از ساير مراكز خريد و فروش رايانه است. بگذريم از اينكه فعالان پاساژ پايتخت مي‌گويند واحدهاي تجاري خود ملزم به تهيه تجهيزات ايمني كه تنها شامل كپسول اطفاي حريق و قفل و دزدگير است، هستند. البته برخي از كسبه از دوربين‌هاي مداربسته هم استفاده مي‌كنند.
سپهري يكي از فعالان پاساژ كامپيوتر رضا مي‌گويد: علاوه بر اينكه اين پاساژ از امكانات ايمني برخوردار نيست، اكثر كسبه هم بيمه نيستند. به گفته وي بيش از نيمي از كسبه پاساژ رضا تحت پوشش شركت‌هاي بيمه نيستند.
يكي ديگر از فعالان اين بازار مي‌گويد اگر چه بارها و بارها فروشگاه‌هاي پاساژ رضا و ايرانيان مورد سرقت واقع شده‌اند، اما به اين دليل كه فروشگاه‌ها بيمه نبوده‌اند ضرر آنها جبران نشده است. جالب اينجا است كه اكثر كسبه اين پاساژ اتحاديه را مسوول بيمه كردن واحدهاي تجاري مي‌دانند.
يكي از كسبه پاساژ علاءالدين هم در مورد بيمه كسبه اين پاساژ مي‌گويد، اكثر كسبه تحت پوشش بيمه نيستند. زيرا اكثرا در واحدهاي اجاره‌اي كوتاه‌مدت فعاليت مي‌كنند و هيت‌مديره پاساژ را مسوول اين كار مي‌دانند.يكي ديگر از كسبه هم كه خود واحد تجاري‌اش را بيمه كرده است، مي‌گويد: ناچار شدم براي جلوگيري از ضرر واحد تجاري را شخصا بيمه كنم. زيرا اين پاساژ از لحاظ امكانات امنيتي در حد صفر است.
با بررسي‌هاي انجام شده مشخص شد كه اكثر كسبه پاساژهاي كامپيوتر و موبايل از اعضاي هيات‌مديره و گروهي نيز از اتحاديه‌ها انتظار بيمه كردن واحدهاي تحت نظارت خود را دارند و تعداد محدودي از فعالان صنف رايانه و موبايل نسبت به بيمه واحدهاي تجاري و كالاها اقدام كرده‌اند.
چه كسي مسوول است؟
اگر چه به نظر نمي‌رسد اعضاي هيات‌مديره پاساژهاي كامپيوتر دل چندان خوشي از اتحاديه صنف رايانه، ماشين‌هاي اداري و داده‌ورزي داشته باشند و معتقدند اين اتحاديه به ساير وظايف خود چندان عمل نمي‌كند چه رسد به پرداختن به مشكلاتي مانند بيمه كردن اعضاي صنف و تجهيز پاساژها به تجهيزات ايمني، اما رييس اين اتحاديه مي‌گويد، اتحاديه مسووليتي در اين قبال ندارد، ولي با اين حال با توافق‌هايي كه با شركت‌هاي بيمه كرده است مقرر شده است كسبه با تخفيف‌هاي زياد بتوانند واحدهاي تجاري و كالاهاي خود را بيمه كنند.
به گفته شهرام شيرمست، براي صدور مجوز و پروانه كسب نيز اتحاديه به شرط تهيه تجهيزات ايمني مانند كپسول اطفاي حريق و ندوق نسوز اين مجوز را صادر مي‌كند، ولي در صورتي كه پاساژها به كپسول اطفاي حريق مجهز باشند خريد كپسول توسط اعضاي صنف ضرورتي ندارد.
وي معتقد است كسبه پاساژها بايد خود براي بيمه كردن واحدها اقدام كنند، مانند هر صنف ديگري.
ابراهيم درستي، رييس اتحاديه لوازم صوتي و تصويري و لوازم يدكي و گوشي تلفن همراه نيز مي‌گويد: هر يك از كسبه بايد براي امنيت سرمايه خود واحد تجاري خود را بيمه كند و متاسفانه در بازار ما توجه چنداني به اين موضوع نمي‌شود. وي افزود: در حال حاضر اتحاديه‌ها تنها در بخش بيمه درماني مسوول هستند و در زمينه بيمه سرقت و آتش‌سوزي و… نمي‌توانند كسبه را وادار به بيمه كردن اموال خود كنند. وي افزود: با وجودي كه اتحاديه مسووليتي در اين قبال ندارد، اما از شركت بيمه ايران تخفيف خوبي گرفته است تا كسبه واحدهاي خود را بيمه كنند.
حيدري، رييس هيات‌مديره پاساژ پايتخت نيز در اين رابطه مي‌گويد: اين انتظار از اعضاي هيات‌مديره كه كليه واحدهاي تجاري را بيمه كنند نابه جا است. زيرا طبق قانون تملك، هيات‌مديره پاساژ موظف به بيمه كردن ساختمان در مورد آتش‌سوزي و اتفاقاتي نظير تركيدگي لوله آب و… است. اما بيمه واحدهاي تجاري براي سرقت و…به عهده كسبه است. به گفته وي، در هر صنفي مانند لوازم خانگي، مواد غذايي و… بيمه كردن واحد تجاري به عهده مالك است.
به گفته وي، هيات‌مديره پاساژ پايتخت فضاي مشاع پاساژ و ساختمان را تحت پوشش بيمه در آورده است و علاوه بر اين حتي عابريني كه از مقابل اين پاساژ مي‌گذرند و ممكن است اتفاقي برايشان از جانب پاساژ بيفتد تحت پوشش بيمه قرار داده است.
وي از انعقاد قراردادي با بيمه ايران خبر داد و گفت: اعضاي هيات‌مديره اين پاساژ حدود 50 درصد براي كسبه تخفيف گرفته است تا كسبه نسبت به بيمه كردن واحدها اقدام كنند.
نظر كارشناسان بيمه
سياوش سعيديان، مدير فني بيمه ايران در زمينه بيمه اعضاي صنف رايانه مي‌گويد: اعضاي صنف رايانه هم به صورت انفرادي و هم از طريق احاديه و هيات‌مديره پاساژ مي‌توانند براي بيمه كردن واحدهاي تجاري اقدام كنند. به گفته وي، تنها بيمه درماني است كه بايد به طور جمعي و از طرف شركت خاصي صادر شود.
سعيديان مي‌گويد: بازار رايانه مانند هر صنف ديگري است و بايد اعضا درخواست كنند تا تحت پوشش قرار گيرند و با بررسي‌هايي كه توسط كارشناسان شركت بيمه مي‌شود هزينه خدمات قابل ارائه محاسبه مي‌شود.
اسدي يك كارشناس ديگر نيز مي‌گويد: نمي‌توان گفت فعالان صنف رايانه و موبايل با ساير صنوف تفاوتي چه از لحاظ هزينه بيمه دارند و چه از لحاظ ساير موارد. به گفته وي اخيرا شنيده مي‌شود شركت‌هاي كامپيوتري و صوتي و صويري بايد بابت بيمه بهاي بيشتري بپردازند كه اين موضوع را تكذيب مي‌كنم.
به گفته وي فعالين تمام صنوف بايد براي بيمه كردن واحدهاي تجاري به طور مستقل يا از طرف هيات‌مديره پاساژها اقدام كنند و تفاوتي نمي‌كند كه در چه صنفي فعاليت مي‌كنند.
