نام نویسنده: مريم عسري
كشور ما، اگر چه طي سال‌هاي اخير در زمينه استفاده از رايانه و تجهيزات ديجيتالي رشد قابل توجهي داشته و رايانه، گوشي تلفن همراه و… امروزه، نسبت به سال‌هاي قبل كاربران بيشتري دارند، اما در زمينه عرضه كالا، چه از نظر ورود تكنولوژيهاي جديد بدون تاخير به بازار و چه از لحاظ سيستم توزيع و ارائه خدمات مطلوب به مشتري همچنان ضعيف عمل كرده است و نتوانسته نياز مصرف‌كنندگان را در حد مطلوب و آن طور كه بايد برطرف كند.
همچنين تاكنون در تهران شاهد يك مركز كه به طور منسجم و گسترده به ارائه كالا، به ويژه رايانه و تجهيزات كامپيوتري بپردازد، نبوده‌ايم، چه برسد به شهرستان‌ها. البته مي‌توان گفت مراكز خريدي كه اكنون ما شاهد آنها هستيم، در بهترين شرايط مانند همان حجره‌هاي قديمي‌هستند که این بار به شكلي مدرن عمل مي‌كنند.
شايد بگوييد فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي شهروند تا حدودي در اين زمينه موفق عمل كرد‌اند، اما اگر اين فروشگاه‌ها موفق بوده‌اند، دليل عدم استقبال مصرف‌كنندگان از اين فروشگاه‌ها (البته در مقایسه با نمونه‌های خارجی در کشورهای همسایه جنوبی) براي خريد رايانه و تجهيزات كامپيوتري، لوازم صوتي و تصويري و حتي موارد غذايي چيست؟
به نظر شما چرا مصرف‌كنندگان ترجيح مي‌دهند براي خريد يك دي‌وي‌دي پلير 50هزار توماني يا يك گوشي موبايل به خيابان جمهوري مراجعه كنند در حالي كه همين كالا با همان قيمت در نمايندگي‌هاي فروش سطح شهر موجود است؟ شايد بتوان گفت اعتماد مردم به بازار سنتي و شيوه‌هاي سنتي خريد و عدم گرايش به شيوه‌هاي مدرن خريد از دلايل عدم شكل گيري مراكز تخصصي عرضه كالاهاي كامپيوتري باشد.
مي‌توان گفت مصرف‌كنندگان نياز به مراكز خريد جديدي دارند تا تمام نيازهاي آنها را برطرف و فرصت‌هاي جديدي را براي آنان ايجاد كند. آنها نياز دارند در بازارهاي جديد با محصولات تازه و جديد، قيمت‌هاي مناسب، تنوع مدل و مارک بالا، مشاوره بي‌طرفانه براي خريد و فروش، سيستم توزيع و فروش و پرداخت پيشرفته و منظم و البته از همه مهمتر برخورد صحيح و محترمانه مواجه شوند.
مراكز خريد سنتي، مراكز خريد مدرن
در حال حاضر مراكز خريد و فروشي چون پايتخت، رضا و ايرانيان به عنوان مراكز خريد و فروش رايانه و پاساژ علاءالدين و فروشگه‌هاي اطراف خيابان جمهوري به عنوان مراكز خريد و فروش گوشي تلفن همراه شناخته شده هستند. البته مدتي است در پاساژ پايتخت نيز بخشي به ارائه گوشي موبايل و تجهيزات جانبي مي‌پردازد كه چندان موفق نيست. به‌رغم ارائه عنوان و اقسام خدمات در این مراکز، اما شاید بتوان مدعی بود که اين مراكز نتوانسته‌اند همه خواسته مصرف‌كنندگان را (به‌خصوص مصرف‌کنندگان وسواسی و آن‌هایی که از اطلاعات بیشتری نسبت به سایر مصرف‌کنندگان برخوردار هستند) به طور كامل رفع كنند و به همين دليل است كه مصرف‌كنندگان همواره به دنبال مركزي هستند كه علاوه بر اينكه كليه كالاهاي مورد نظر را با برندهاي مختلف و تنوع قيمتي بالا در يكجا به آنها عرضه كند، بلكه خدمات پس از فروش مناسب و اطلاعات تخصصی كافي و مقایسه‌ای منطقی با محصولات مشابه را نيز در مورد كالاها به مصرف‌كنندگان ارائه دهند و نه اینکه تنها و تنها به دنبال فروش اجناس خود به هر قیمت و هر روشی باشند.
مصرف‌کنندگان ایرانی به خصوص پایتخت نشینان که به نسبت از امکانات بیشتری در مقایسه با سایر شهرهای کشور برخوردار هستند تا به امروز نتوانسته اند مركزي را تجربه کنند که در آن يك مديريت يكپارچه و قوي مسووليت بروز اتفاقاتي چون فروش كالاي بي‌كيفيت، تقلبي، بدون گارانتي و. .. را به عهده بگيرد و پاسخگوي اعتراض، گلاي، خواسته و حتي تشكر و دلگرمي‌مصرف‌كنندگان باشد.
اين نياز در بازار كشور ما حس شده است و واضح است كه مراكزي مانند علاءالدين و پايتخت نتوانسته‌اند تاكنون نياز مصرف‌كنندگان را آن طور كه بايد برآورده كنند. در اين مراكز اگرچه كالاهاي مختلفي، با گارانتي يا بدون گارانتي به فروش مي‌رسند، اما در کنار سيستم توزيع و فروش و پرداخت که يك سيستم كند و سنتي است، حداقل استاندارهای جهانی چه از نظر بصری و نظارتی و چه از نظر معماری را نیز دارا نیستند. البته اين اواخر با توجه به اين نياز مصرف‌كنندگان، تصميماتي در اين زمينه اتخاذ شده است و وعده ساخت مراكزي كه به شکل تخصصي به ارئه كالاهايي نظير موبايل، رايانه و. … مي‌پردازند داده شده است.
هایپر استار و لوازم صوتی و تصویری
اخیرا فروشگاه هایپراستار در غرب تهران راه‌اندازی شده و مجتمع نور تهران و بازار موبایل ایران نیز در شرف راه‌اندازی هستند. برخی مثل هایپراستار بخش وسیعی از محصولات از جمله محصولات آی‌تی و کامپیوتری را عرضه می‌کنند. برخی دیگر مانند بازار موبایل ایران قرار است به طور تخصصی فقط محصولات کامپیوتری و تلفن همراه عرضه کنند. هایپراستاری‌ها می‌گویند که هدف از راه‌اندازی این مرکز ارائه مستقیم کالای با کیفیت با قیمت مناسب به مصرف‌کننده است. روایت‌های مختلفی هم رباره این فروشگاه که گفته میشود مدل ایرانی فروشگاه‌های زنجیره‌ای کارفور است، گفته میشود. به عنوان مثال شنيده مي‌شود كه براي استخدام فروشندگان و پرسنل اداري و. .. اين فروشگاه‌ها شرايط سختي در نظر گرفته شده بود و استخدام شدگان دوره‌هاي طولانی را براي برخورد با مشتري گذرانده‌اند. با این حال مراجعه مستقیم ما به این مرکز چیز دیگری را نشان داد. مدیر فروش بخش لوازم صوتی و تصویری با بیان این که من برای پاسخگویی به شما وقت ندارم یا در اینجا روابط‌عمومي نداریم، عملا تلاش ما را برای کسب اطلاعات در مورد این بخش ناکام گذاشت. از طرفي اگر قصد خريد و مراجعه به اين فروشگاه را داشتيد، يادتان باشد كيف بزرگ با خود حمل نكنيد. زيرا مسوولان مربوطه صراحتا به شما مي‌گويند، حمل كيف بزرگ توسط مشتري به فروشگاه ممنوع است و دليل هم اين است كه ممكن است كالاهايي را بدون پرداخت مبلغ آن از فروشگاه خارج كنيد!.
به رغم این، بررسی‌های ما نشان می‌داد که اجناس کامپیوتری در این فروشگاه تا 20درصد ارزان‌تر از فروشگاه‌های سطح شهر و حتی نمایندگی‌های فروش عرضه می‌شوند. از حق نگذریم برخی فروشندگان این فروشگاه هم رفتار خوبی دارند و در مورد کالاهای عرضه شده و میزان تخفیف بهتر از حتی یک روابط‌عمومي توضیح می‌دهند. به عنوان مثال شما می‌توانید پلی استیشن 2 را از این فروشگاه با 20 درصد تخفیف با قیمت 147 هزارتومان خریداری کنید. در این فروشگاه همچنین شما می‌توانید با لپ‌تاپ‌هایی که برای فروش قرار داده‌اند و اکثرا مدل‌های چندان جدیدی هم نیستند، کار کنند و همین موضوع در بخش موبایل نیز رخ داده است.
مجتمع نور 15 مهر افتتاح میشود
اگر به ياد داشته باشيد، از بيش از 5سال قبل، ساختمان نيمه كاره بزرگي در خيابان وليعصر، تقاطع طالقاني قرار داشت و هيچ‌كس نمي‌دانست قرار است در اين محل چه چيزي ساخته شود. يكي مي‌گفت قرار است اينجا بيمارستاني عظيم و مجهز ساخته شود. ديگري مي‌گفت ممكن است اينجا يك مجموعه ورزشي مجهز و بزرگ باشد و. .. اما كمتر كسي تصورش را مي‌كرد در اين منطقه با توجه به اينكه در بین مراكز خريد و فروش رايانه رضا و ایرانیان قرار دارند، مركزي براي ارائه كالاهاي مختلف از جمله رايانه و موبايل راه‌اندازي شود. به هر حال مجتمع نور تهران نيز يكي از مراكز جديد خريد و فروش كالاهاي مختلف و از جمله رايانه و موبايل است. به گفته كشي زاده، يكي از مسوولين بخش فروش اين مجتمع تجاري اداري، در مجتمع مذكور، بالغ بر 120هزار مترمربع بنا شامل مجموعه‌اي گسترده از واحدهاي تجاري براي مشاغل مختلفی از جمله صنف رايانه و موبايل قرار دارد كه طبقه همكف اين مجتمع به طور اختصاصي به عرضه رايانه و موبايل مي‌پردازد. به گفته وي اين مركز خريد به همت دانشگاه امام صادق راه‌اندازي شده است و قرار بر اين است 15 مهر ماه افتتاح شود. به گفته كشي‌زاده بسياري از كسبه پاساژ علاءالدين و پاساژ رضا و … براي خريد يا اجاره مغازه در اين مركز خريد اقدام كرده‌اند و تاكنون اكثر فروشگاه‌ها به فروش رفته يا اينكه اجاره داده شده است. به گفته وی برخی برندهای معروف در زمینه رایانه و موبایل نیز در این مرکز در کنار فروشندگان مطرح به ارائه محصول می‌پردازند.
يكي ديگر از مسوولين فروش اين مركز خريد مي‌گويد: اگر چه در اين اطراف مراكز خريد بي‌شماري وجود دارند، اما پيش‌بيني ما اين است كه اي مركز موفق‌تر عمل خواهد كرد و اين را مي‌توان از تقاضاي زياد فعالان بازارهاي اطراف براي گرفتن فروشگاه در اين مركز خريد به راحتي حدس زد. اما فعالان بازار رضا در اين باره نظر ديگري دارند.
علي نوري‌زاده، يكي از فعالان بازار رضا در اين باره مي‌گويد: مراكزي چون رضا و پايتخت سال‌هاست در زمينه ارائه رايانه شناخته شده هستند و به نظر نمي‌رسد به اين زودي‌ها مركز خريد نور تهران بتواند عرصه را بر ساير مراكز خريد تنگ كند. موثقي، يكي ديگر از فعالان بازار رضا نيز در اين زمينه مي‌گويد: مصرف‌كننده ايراني عادت كرده به اينكه براي خريد رايانه به پايتخت يا رضا بيايد و براي خرد موبايل به علاءالدين برود، همان طور كه عادت كرده براي خريد كالا چانه بزند. مصرف‌كننده ايراني از فروشنده كالاي باكيفيت با قيمت مناسب مي‌خواهد. مي‌خواهد پول جنس را بدهد و حاضر نيست به ازاي خريد كالا از يك فروشگاه لوكس و جديد‌التاسيس پول اضافي بپردازد. پس حالا حالاها مراكزي مانند پايتخت و رضا سر پا هستند.
رقیبی برای علاء‌الدین
تا حدود همين يك سال قبل كمتر كسي، حتي فعالان بازار موبايل از راه‌اندازي بازار موبايل ايران خبر داشتند و اولين بار اين مركز به عنوان اسپانسر يكي از تيم‌هاي فوتبال معرفي شد.
اما اين اواخر شنيده مي‌شود كه اين مركز در حال راه‌انازي است و واحدهاي آن تنها به جهت اجاره آماده هستند.
جالب اينجاست كه هنوز اين مركز راه‌اندازي نشده است، ولي قيمت اجاره بهاي فروشگاه‌هاي پاساژ علاءالدين در حد قابل توجهي كاهش يافته است و فعالان بازار علت اين امر را وجود چنين مركزي مي‌دانند. علي ماني، يكي از فعالان پاساژ علاءالدين در اين رابطه مي‌گويد، به نظر مي‌رسد با راه‌اندازي يك مركز تخصصي كه به طور گسترده به ارائه كالاهاي مربوط به اين حوزه اقدام كند نظر مصرف‌كننده به سمت چنين بازاري جلب مي‌شود. با این حال شرایط رهن مغازه‌ها در این بازار تا اندازه‌ای باعث حرف و حدیث‌هایی در میان فعالان بازار موبای شده است. در حالی که عده‌ای معتقدند که این بازار به دلیل فضای پارک در محدوده جمهوری دارای مزیت‌های فراوانی است، اما از سوی دیگر برخی دیگر نیز معتقدند تفاوت قیمتی بالای محصول عرضه شده در این بازار چندان برای مشتری خوش نخواهد آمد و مشتری پولدار نیز از همان مراکز بالای شهر خرید خود را انجام می‌دهند. در مورد زمان راه‌اندازی این بازار هنوز خبر دقیقی منتشر نشده است.
منبع : دنیای اقتصاد
