نگاهي به وضعيت شبكه پيام كوتاه كشور در نوروز
خبري مبني بر اين كه «شركت ارتباطات سيار با فراهم كردن زيرساختهاي لازم به تمامي مشتركان تلفنهمراه اين وعده را داده است كه در هنگام تحويل سال جديد مشتركان همراه اول به هيچ وجه با مشكل خاصي براي ارسال پيام كوتاه يا برقراري تماس روبهرو نخواهند شد.»
براي تبريك سال نو به اطرافيان تصميم مي گيريد از صوت به جاي تايپ كلمات استفاده كنيد؛ چرا كه بار عاطفي آن بيشتر است؛ بنابراين شماره مورد نظر خود را ميگيريد؛ اما به جاي شنيدن صداي بوق اين پيامها كه مشترك مورد نظر در دسترس نيست، شماره مورد نظر در شبكه موجود نيست، شماره … را ميشنويد.
مجبور ميشويد از همان روش نه چندان عاطفي؛ يعني ارسال پيام كوتاه استفاده كنيد. پيام تبريك خود را تايپ و براي افراد مورد نظر خود ارسال ميكنيد. بعد از اتمام كار منتظر گزارش ارسال پيامهاي خود ميشويد؛ اما تا ساعتها بعد نيز هيچ گزارشي مبني بر ارسال پيام كوتاه دريافت نميكنيد.
ارسال پيام كوتاه را تا دو سه روز اول عيد ادامه مي دهيد تا آنجا كه به دليل عدم موفقيت د ارسال كمكم از تبريك سال جديد پشيمان ميشويد.
ديگر از برخورد با انواع اختلالات موجود در شبكه تلفنهمراه كلافه شدهايد كه در يكي از سريالهاي تلويزيوني شاهد اين ماجرا ميشويد كه مردي از زير انبوهي از خاك و از داخل قبري مدام در حال ارسال پيام كوتاه به اطرافيان يا برقراري تماس با آنها است بدون اين كه با كوچكترين مشكلي روبهرو باشد. لبخند ميزنيد چرا كه محقق شدن چنين آرزويي مگر در فيلمهاي سينمايي صورت پذيرد.
تكذيب ميكنيم
شركت ارتباطات سيار تنها سرويسي را كه تاكنون روي تلفنهمراه در كشور ارائه كرده همان سرويس پيام كوتاه متني است.
سرويسي كه د سالهاي ابتدايي با محدوديتهاي فراوان و با درخواست كتبي مشتركان و دريافت مبلغي واگذار ميشد.
اما بالاخره بعد از گذشت مدتي طلسم شكسته شد و مانند ديگر كشورها اين سرويس نيز از همان ابتدا روي سيمكارت مشتركان واگذار ميشد.
در حالي كه در ديگر كشورها سرويسهايي همچون MMS، ارسال فايل، موسيقي و عكس كاملا گسترش پيدا كرده و كاربران به راحتي از اين سرويسهاي پيشرفته استفاده ميكنند در كشور ما همين سرويس ابتدايي پيام كوتاه به شكل باثباتي به مشتركان ارائه نميشود. به طوري كه كاربران براي ارسال چند خط متن بايد چندين بار تلاش كنند و در برخي موارد ارسال پيام كوتاه بيش از يك روز به طول ميانجامد تا به مقصد برسد وجود چنين شرايطي باعث ميشود كه احساس كنيد پيام در مرحله ارسال با خطا مواجه شده است.
بنابراين در صدد ارسال دوباره آن ميشويد؛ اما براي مدتي بعد از سوي گيرنده پيام تماسي دريافت ميكنيد كه يك پيام شما را بيش از ده بار دريافت كرده است.
اين گونه اختلالات در مناسبتهاي مختلفي چون اعياد مذهبي و ملي آنقدر شديد است كه به عبارتي بايد بگويم سيستم پيام كوتاه رفته رفته به كماي عميقي فرو ميرود.
جالب است كه وقتي از مسوولان علت چنين شرايط را جويا ميشويم تنها با اين پاسخ روبهرو خواهيم شد كه سيستم در حال ارتقا است كه البته هنوز مشخص نيست كه اين ارتقا چه زماني صورت خواهد گرفت.
با تمامي اختلالهاي موجود در شبكه باز هم شاهد هستيم كه با مصادف شدن با اعياد و مناسبتهاي خاص حجم انبوهي از پيامهاي كوتاه بين مشتركان
رد و بدل ميشود تا آنجا كه طبق آمارهاي به دست آمده و به گفته مسوولان مخابرات ارسال پيام كوتاه نسبت به سالهاي گذشته با رشدي در حدود 50درصد روبهرو بوده است. وقتي ارسال پيام كوتاه بين مشتركان حدود 50درصد رشد داشته است، اين سوال مطرح ميشود كه چرا شبكه تلفنهمراه نيز تا اين حد با رشد صعودي همراه نبوده و مثال عيني اين ماجرا را ميتوان به اختلالهايي كه در شبكه تلفهمراه در روز تحويل سال 87 پيش آمده بود، ارتباط داد. هر چند كه محمدحسين فلاحاصغري، معاون نظارت و مديريت شبكه ارتباطات سيار درست چند روز مانده به سال جديد نويد آن را داده بود كه در اين روز مشتركان اپراتور اول با مشكلي در ارسال پيام كوتاه و برقراري مكالمات روبهرو نخواهند شد؛ چرا كه ظرفيت مراكز پيام كوتاه براي ارسال پيامها كافي بوده و پيشبينيهاي لازم در اين خصوص صورت گرفته است. اين اظهارنظرها گرچه مانند تمامي مناسبتها بيشتر به يك شعار شباهت داشت، اما بيشتر مشتركان اين احساس را داشتند كه شايد اپراتور اول براي اين كه به رقيبان، خودي نشان داده باشد حتما اين بار بستر لازم را براي مبادله حجم بالاي تماس در ارسال پيام كوتاه فراهم كرده است. اما متاسفانه باز هم ثابت شد كه اختلال در ارسال پيام كوتاه در اين روز به شدت وجود داشته تا جايي كه حتي برقراري تماس نيز به سختي امكانپذير بود. هر چند كه در مقابل گلايههاي مردم از اختلال در ارسال پيامهاي كوتاه در سال جديد اپراتور اول با تمام قوا آن را تكذيب كرد تا آنجا كه محمدحسين فلاحاصغري همان شخصي كه پيش از شروع سال 87 به مشتركان وعده داده بود كه در اين روز مشكلي در ارسال پيام كوتاه و برقراري مكالمات وجود نخواهد داشت. با تكذيب اختلال در شبكه عنوان كرد كه از ساعت 20 روز 29 اسفند 1386 ت روز اول فروردين سال 1387 تعداد 215ميليون پيام كوتاه در شبكه اپراتور اول تلفنهمراه مبادله شده است. وي با اشاره به اينكه با وجود حجم ترافيك بالا، اختلال خاصي در شبكه تلفنهمراه كشور به وجود نيامده است، افزود: با توجه به پيشبينيهاي انجام شده اختلالات احتمالي نيز با استفاده از جابهجايي و ذخيره به سرعت برطرف شد. در همين زمينه داوود زارعيان، مدير كل روابطعمومي مخابرات نيز تنها اختلال به وجود آمده را مربوط به سه استان گيلان، مازندران و خراسان دانست كه در واقع به خاطر ترافيك بالا پيامهاي كوتاه با تاخير به افراد ارسال ميشد.
وي در ادامه افزود: اين اختلالها تنها در روزهاي اول سال ديده شد و بعد از آن با فراهم كردن امكانات بيشتر مشكلات پيش آمده حل شد. همچنين زارعيان در ادامه با قاطعيت اعلام كرد به دليل افزايش خروجيها در پايتخت مشتركان تهراني با هيچ نوع اختلالي روبهرو نبودند. اين در حالي است كه هر يك از كاربران تهراني براي ارسال هر پيام كوتاه بايد متن موردنظر خود را به جاي يك بار چندين بار به مقصد ارسال ميكردند؛ چرا كه هيچ گزارشي مبني بر دريافت پيام از مركز مخابرات دريافت نميكردند. فلاح اصغري وجود اين مشكل در شبكه و سردرگمي مشتركان را يك نوع اختلال نميداند، بلكه به وجود آمدن چنين شرايطي را امري عادي عنوان ميكند و ميگويد: «نمايش داده نشدن پيام تحويل پس از ارسال پيام كوتاه نتيجه بازار زياد ترافيكي در شبكه است؛ چراكه ترافيك شبكه در چند روز اول سال به گونهاي بود كه در ساعتهايي از روز حدود 16 تا 17ميليون پيام كوتاه بين كاربران رد و بدل ميشد. اين امر در واقع از جمله دلايلي بود كه نمايش دادن نشدن Fail جابهجايي فرستنده پيام يا ارسال آن توسط شبكه را باعث شده بود.»
به هر حال به اعتقاد كارشناسان اين حوزه بهتر بود مسوولان مخابراتي به جاي تكذيب كردن مشكلات هميشگي به اعتراضات مشتركان توجه ميكردند تا شايد با در نظر گرفتن اين تعداد اعتراض بتوانند تجديدنظري را در گفتاراش به وجود بياورند چون آن طور كه به نظر ميآيد در مشكلات قبلي پيش آمده نيز در ابتدا به طور كامل مساله اختلال تكذيب شده بود، ولي بعد از مدتي با پيگيري فراوان مسوولان تا حدودي مشكلات پيش آمده در شبكه تلفن همراه را پذيرفته بودند، اما در كل هيچ گاه به طور كامل اين اختلالها از سوي آنها مورد تاييد قرار نگرفته است و عواملي را غير از ضعيف بودن شبكه در اين مساله دخيل دانستهاند.
سود خالص
وقتي صحبت از اختلالهاي پيدرپي در شبكه تلفن همراه به ميان ميآيد در حالت واقعبينانه بايد انتظار داشت كه به نوعي اين وسيله ارتباطي از سوي مخاطبان با بيمهري مواجه شود، اما نهتنها اين اتفاق تاكنون شكل نگرفته است، بلكه با نگاهي كوتاه به جدول رشد تعداد كاربران ميتوان به اين حقيقت پي برد كه با تمامي كاستيهاي موجود در شبكه، مشتركان تلفن همراه به پيام كوتاه اعتياد پيدا كردهاند تا آن جا كه اين وسيله ارتباطي از جنبه ارتباطي خود خارج شده و به يك وسيله سرگرمكننده براي ارسال انواع و اقسام لطيفهها و متنهاي ادبي و عاشقانه تبديل شده است و همين ويژگي باعث شده كه رشد استفاده از خدمات پيام كوتاه با سير صعودي همراه باشد تا آن جا كه طبق آمارهاي رسمي گفته ميشود تعداد كاربران تلفن همراه در ايران كه امكان ارسال و دريافت پيام كوتاه را دارند ا مرز 25ميليون نفر فراتر رفته است و اين تعداد كاربر با تمامي كاستيهاي موجود در شبكه باز هم در امر ارسال پيام كوتاه به شدت فعال هستند كه در واقع با اين فعاليت، سود هنگفتي را براي شركت مخابرات به ارمغان ميآورند.
تا آن جا كه طبق اظهارنظر داود زارعيان، تنها در چند روز تعطيلات اول سال جديد بيش از 600ميليون پيام كوتاه تبريك بين مشتركان تلفنهمراه دولتي رد و بدل شده است كه اگر هزينه ارسال هر پيام كوتاه را 142ريال در نظر بگيريم، مخابرات به واسطه ارسال پيام كوتاه در چند روز تعطيلات مبلغي در حدود 8ميليارد و 520ميليون تومان درآمد كسب كرده است كه با اين حساب بايد گفت كه آغاز سال 87 سال پرسودي را براي مخابرات رقم زده است.
گفتني است كه اين سودآوري تنها در چند روز تعطيلات نبود، چرا كه به طور مثال در برگزاري مسابقه فوتبال بين تيمهاي استقلال و پرسپوليس كه هفته گذشته برگزار شد در حدود 2 ميليون پيام كوتاه مبني بر اعلام برنده مسابقه بين مشتركان و مركز پيام كوتاه صدا و سيما رد و بدل شد و اين حركت سود ديگري را روانه مركز مخابرات كشور كرد.
و گفتني است كه تا پايان سال 87 مسابقات ديگري نيز برگزار خواهند شد. به گفته كارشناسان با در نظر گرفتن اختلالات موجود و نبود امكانات لازم در شبكه پيام كوتاه نرخ 142ريال براي پيام كوتاه لاتين بسيار ناعادلانه است اين در حالي است كه به تازگي وزارت فنآوري ارتباطات و اطلاعات اعلام كرد كه به منظور حفظ خط و زبان فارسي تعرفه پيام كوتاه فارسي را به 89ريال كاهش و پيام كوتاه لاتين را از تيرماه سال 87 به 222ريال افزايش خواهد داد.
يك مقام آگاه در مخابرات با اشاره به نرخ متعارف پيام كوتاه در دنيا گفت: «اكثر كشورها تا 20درصد نرخ مكالمه را براي پيام كوتاه در نظر ميگيرند كه چنانچه ارتباطات سيار نيز اين محاسبه را رعايت ميكرد تعرفه پيام كوتاه بايد 9 تومان در نظر گرفته ميشد اما اين شركت براساس بخشنامه سال 82 به صورت غيركارشناسانه 30درصد نرخ مكالمه را براي تعرفه پيام كوتاه در نظر گرفته است و به اين دو دليل است كه سازمان بازرسي كل كشور نيز نرخ پيام كوتاه را ناعادلانه اعلام كرده است.»
گويا گذشت 14 سال از ورود تلفنهمراه به كشورمان كافي نيست و بايد سالهاي بيشتري را سپري كنيم تا شايد كمكم سيستم ارتباطي تلفنهمراه كشور ما نيز مانند ساير كشورها پيشرفت كند. با اين حال با وجود هزاران مشكل موجود در شبكه تلفنهمراه همانطور كه ديده ميشود افراد زيادي وجود دارند كه شيفته اين وسيله ارتباطي هستند و با اعتياد خود به اين وسيله سالانه سود هنگفتي را روانه شركت مخابرات ميكنند تا جايي كه براساس اطلاعات به دست آمده بعد از وزارت نفت دومين رتبه از نظر درآدزايي متعلق به وزارت ارتباطات است و اين وزارتخانه عمده درآمد خود را از اين سرويس پولساز يعني همان پيام كوتاه به دست ميآورد.
شايد قبول اين فرضيه اين سوال را مطرح كند كه چرا با وجود اين درآمد هنگفت هنوز مسوولان نتوانستهاند شرايط لازم و مناسب را براي كاربران فرام كنند و آنها را از نابسامانيهاي هميشگي راحت كنند.