نام نویسنده: محمدرضا بهنام رئوف
دنیای اقتصاد – این روزها با گسترش اینترنت و دنیای مجازی بسیاری از عادات و برنامه‌های روزانه بشر به تدریج در حال حذف شدن و الکترونیکی شدن است.
به وجود آمدن بانکداری الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، شهروند الکترونیکی و خیلی پسوندهای الکترونیکی دیگر نه‌تنها صرفه‌جویی در وقت را در بر داشته، بلکه بسیاری از عادات دیگر بشر را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است.
اما درحالی که اینترنت امکانات بی‌شماری را برای کاربران خود فراهم کرده و همان‌طور که در بالا نیز به آن اشاره شد، لوازم مصرفی دیگری را نیز از زندگی حذف کرده است، در کشور ما همچنان اتصال به اینترنت و دنیای مجازی در گرو برگه‌های کاغذی کوچکی به نام کارت اینترنت است.
حتما آن دسته از اینترنت‌بازهای قدیمی، اواخر دهه 70 را به یاد دارند که برای اتصال به شبکه اینترنت مجبور بودند به همان چند ISP محدود مراجعه و با پرداخت مبالغ هنگفتی شناسه کاربری و رمز عبور دریافت کنند. بعد هم با مودم‌های اولیه و خطوط و مراکز تلفنی که در آن زمان آمادگی چندانی برای میهمانان اینترنت در کشور نداشتند با سرعتی در حد 24 و یا شاید 35 کیلوبیت در ثانیه به اینترنت متصل شوند و برای دیدن صفحه اول یاهو حداقل 5 تا 10 دقیقه انتظار بکشند.
به هر حال اینترنت به تدریج جای خود را در ایران باز کرد و کاربران زیادی را که آن زمان از شبکه‌های اجتماعی مجازی فقط BBSها را می‌شناختند،به سوی خود جذب کرد.
در آن زمان ندا رایانه و البرز، اولین مراکز ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی بودند. کاربران آن زمان که عمدتا در پراکندگی‌های گوناگونی در سطح شهر ساکن بودند، برای استفاده از خدمات این مراکز به ناچار مسافت طولانی را برای اخذ اشتراک طی می‌کردند.
به تدریج با افزایش کاربران، ند‌رایانه اقدام به چاپ و توزیع کارت‌های اینترنتی کرد تا علاوه بر آنکه دسترسی مخاطبان خود را به شبکه جهانی سهل‌تر کند، بتواند مشترکان دیگری را نیز جذب خدمات خود کند.
بعد از ندا رایانه، شرکت‌های ارائه‌دهنده دیگری نیز از کارت اینترنت برای معرفی برند و ارائه خدمات خود استفاده کردند و بعد از مدتی به دلیل سودی که در آن زمان در این خدمات نهفته بود از یک سو و نبود قانونی مدون در تاسیس این شرکت‌ها از سویی دیگر، بر تعداد ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی افزوده شد. از آن زمان به بعد بود که پای کارت اینترنت و بعدها کارت اینترنتی تلفن به مراکز فرهنگی و کافی‌نت‌ها و بعد از ن سوپر مارکت‌ها و کیوسک‌های روزنامه‌فروشی باز شد.
کاربران اینترنتی که به تدریج بر تعدادشان افزوده می‌شد با مارک‌های مختلفی در بازار روبه‌رو بودند. مارک‌هایی که بعضا برخی از آنها نه‌تنها هیچگونه سابقه‌ای در این بخش نداشتند، بلکه بدون هیچگونه سرمایه‌گذاری فقط از شرکت‌های ارائه‌دهنده خریداری و در قالب مارکی دیگر وارد بازار می‌شوند.
عمده دلیل پیدایش شرکت‌هایی از این دست نیز به نحوه توزیع کارت اینترنت و تلفن در بازار مصرفی باز می‌گشت. از آنجایی که به گفته بسیاری از فعالان این بخش، دست‌های پشت پرده‌ای در توزیع و معرفی و مطرح کردن یک مارک خاص در بازار وجود داشت و نیز از آنجایی که بسیاری از توزیع‌کنندگان خواستار سهم بیشتر از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی بوده که بعضا با مقاومت آنها نیز روبه‌رو می‌شدند، مارک‌های غیرمعتبری وارد بازار شده که بعضا از سوی فروشندگان نیز به مخاطبان سفارش می‌شدند.
قیمت کارت‌های اینترنتی نیز كه با گذشت زمان با تغییراتی روبه‌رو بودند و نيز به تدریج سیر نزولی به‌خود گرفتند، اما به هر حال هنوز هم مشکلات لاینحلی برای مخاطبان کارت‌های اینترنت در کشور باقی مانده است.
از عمده مشکلات کاربران و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی این است که با وجود آنکه سال‌ها از عرضه كارت اينترنت در بازار می‌گذرد، اما هنوز جایگزین مناسبی برای آنها پیدا نشده است.
بعد از گذشت چندین سال از عمر کارت‌های اینترنتی به تدریج مخابرات با ارائه شبکه IN، سعی کرد به نوعی انحصار‌های موجود در بازار کارت اینترنت را از بین ببرد.
شبکه اینترنت هوشمند که یکی از خدمات شبکه IN بود در بدو شروع کار خود به دلیل آنکه مخاطب را از مراجعه به فروشندگان بی‌نیاز می‌کرد و نيز فراهم آوردن امكان پرداخت هزینه دوماه پس از مصرف آن هم بر روی قبض تلفن باعث جذب کاربران به سوی این خدمات شد.
اما گران بودن خدمات اینترنت هوشمند (ساعتی 300 تومان) در برابر قیمت‌های کارت‌های اینترنت که عمدتا زیر ساعتی 300 تومان است، باعث شد به تدریج از محبوبیت اینترنت هوشمند نیز کاسته شود. به‌طوری‌که بنا بر اعلام مسول شبکه IN مخابرات استان تهران کاربران اینترنت هوشمند طی یک سال گذشته افزایش نداشته و در حال حاضر نیز روزانه تنها 400هزار کاربر از شبکه IN استفاده می‌کنند.
اما به‌رغم به وجود آمدن روش‌های دیگر در عرضه پهنای باند میان کاربران اینترنت، کارت‌های اینترنتی همچنان از اقبال بی‌نظیری در بازار برخوردارند. حتی روی کار آمدن اینترنت پر سرعت یا همان ADSL نیز با توجه به قابلیت‌های فراوانی که دربر دارد نتوانسته است مخاطبی در حد و اندازه توسعه‌اش برای خود پیدا کند. ب گفته بسیاری از این فعالان بازار اینترنتی کشور، قیمت بالای این سرویس از یک سو و مشکلات مراکز مخابراتی از سویی دیگر باعث شده که همچنان کاربران اینترت در کشور استفاده از کارت اینترنت را بیشتر ترجیح بدهند.
