نام نویسنده: م.ر.بهنام رئوف
دنیای اقتصاد – برای کسانی که به رایانه و ابزارهای جانبی آن علاقه داشته و یا به نوعی در طول شبانه روز بنا به هر جهت سر و کارشان به کامپیوترهای خانگی و اداری می‌افتد ابزارهای ذخیره‌سازی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند.
به غیر از هاردها و یا همان دیسک‌هاي سخت داخلی که مهم‌ترین بخش ذخیره‌سازی اسناد در رایانه‌ها به عهده آنها است، فلاپی‌ها، لوح‌هاي فشرده و حافظه‌های کوچک جانبی (Flash memory) نیز در حفظ و ذخیره اطلاعات کاربران به خصوص آن دسته از اطلاعات و برنامه‌هایی که باید به صورت پرتابل همیشه در نزد کاربران باشند نقش بسزایی دارند.
برای آنهایی که بیش از ده سال است با کامپیوتر آشنا هستند و به نوعی این ابزار دیجیتالی به همدمی برای آنها تبدیل شده است، فلاپی دیسک‌ها به عنوان اولین ابزار ذخیره‌سازی اطلاعات، خاطرات زیبایی را برای آنها رقم زده‌اند. زمانی همین فلاپی دیسک‌هایی که شاید کاربران جوان فعلی تا به حال فقط چند بار آن هم در ته قفسه‌های یک مغازه قطعات فروشی چشمشان به آنها افتاده و با لبخند ترحم‌آمیزی از کنارشان گذشتند، فرمانروای مطلق ذخیره اطلاعات در بازار کامپیوترها به حساب می‌‌آمدند.
دیناسورهای عصر حافظه
اولین FDDها توسط آلن شوگارت در سال 1976 ساخته شد. این دیسک‌ها به فلاپي ديسك‌های 25/5اينچي معروف بودند که درون يك پوشش نرم و منعطف پلاستيكي قرار داشتند و به نام فلاپي‌هاي نرم در بازار شناخته می‌شدند. اين فلاپي ديسك‌ها 360كيلوبايت فضاي ذخيره اطلاعات داشتند.
در سال 1981 شركت سوني با عرضه ديسك‌هاي 5/3اينچي انقلابي در دنياي فلاپي ديسك به‌وجود آورد. اين فلاپي ديسك‌ها از آن موقع به خاطر كوچك شدن اندازه‌شان به ديسكت هم معروف شدند.
پس از آن ديسكت‌هاي 5/3اينچي(HD High Density) با ظرفيت 44/1مگابايت به بازار عرضه شدند و از سال 1990 اكثر رايانه‌هاي شخصي فقط با لاپي درايو 5/3اينچي به بازار عرضه مي‌شدند.
با افزایش حجم اطلاعات در دنیای فناوری ديسكت‌هاي 5/3اينچي هم با تمام پيشرفتي كه داشتند بعد از چند سال پاسخگوي نياز كاربران نبودند.
در سال 1994 شركت يومگا براي بالابردن ظرفیت در ابزارهای ذخیره‌سازی پرتابل ديسك‌هايي با نام ZIP را به بازار عرضه كرد كه اولين سري آنها قابلیت ذخيره اطلاعات تا 100 مگابایت را داشتند.
اين ديسك‌ها احتياج به درايوهاي جديدي هم داشتند. قيمت گران ديسك‌هاي ZIP و درايو آنها باعث شد كه مورد استقبال كاربران خانگي قرار نگيرند و بیشتر در ادارات و مراکزی که به نوعی نیاز به ذخیره اطلاعات در حجم‌هاي الا و انتقال آنها به دستگاه‌هاي دیگر داشتند به کار گرفته شوند.
اما سال سقوط و شاید سال سیاه برای این دیسک‌هاي ذخیره‌سازی اطلاعات همان سال 2000 بود. استفاده فراوان از لوح‌هاي فشرده با نام بین‌المللی CompactDisk CD) CD) که در آن زمان به دلیل ارزان شدن قیمت استقبال بی نظیری از سوی کاربران رایانه‌ها از آنها به عمل آمد، باعث شد این ابزارهای کوچک ذخیره‌سازی به تدریج به صفحات تاریخ صنعت آی‌تی سپرده شوند.
نو که آمد به بازار
تکنولوژی ساخت لوح‌هاي فشرده به اواخر دهه 1970 باز می‌گشت اما به دلیل هزینه‌های بالا در پروسه تولید و نیز تکمیل تحقیقات در این باره، زمینه ورود ان ابزارها چندین سال بعد فراهم شد.
سونی و فیلیپس، پیشتازان تولید لوح‌های فشرده در بازار به حساب می‌آیند. در حقیقت لوح فشرده توسط گروه بزرگی از مهندسان شرکت‌های سونی و فیلیپس که برای ساختن تکنولوژی جدید با یکدیگر ادغام شده بودند ساخته شد.
لوح فشرده در سال 1983 به بازار عرضه شد اما در آن زمان بیشترین کاربردش در صنعت صوتی دیجیتالی بود. این وسیله ذخیره‌سازی جدید با شوق و ذوق عرضه و مدیریت کیفیت آن نیز به طرز تحسین‌آمیزی پذیرفته شد. مقدمه چینی برای ساخت لوح‌هاي فشرده‌ای که قابلیت ذخیره اطلاعات را داشته باشند از اواخر دهه 90 آغاز شد. سی‌دی‌ها و مدل‌هاي بعدی آنها به سرعت در صدر فروش بازارهای جهانی قرار گرفتندبه طوري که فروش جهانی سالانه لوح فشرده،CD-ROM و CD-R به حدود 30 ميليارد دیسک رسید.
لوح‌هاي فشرده از یک صفحه به ضخامت 2/1میلیمتر از جنس پلی کربنات پلاستیک ساخته شده که سطح آن توسط آلومینیوم بسیار رقیق و نازک پوشیده شده است. لوح‌هاي فشرده در دو اندازه در دسترس هستند. متداول‌ترین آن در قطر 120میلیمتر با ظرفیت 74 دقیقه صوت و 650 تا 700مگا بایت اطلاعات است.
اما عمر سي‌دي‌ها هم آنچنان زیاد نبود. در حقیقت با ورود دی‌وی‌دی‌ها و فراگیر شدن استفاده از آنها به دلیل قابلیت‌های زیادشان، لوح‌هاي فشرده 700 مگابایتی خیلی سریع جوان مرگ شدند.
DVD از کلمات Digital Versatile Disc، اقتباس شده است. با استفاده از درایوهای DVD مي‌توان اطلاعاتی بالغ بر7 / 4 گیگابایت را بر روی یک دیسک ذخیره نمود. اطلاعات فوق، تقریبا هفت برابر داده‌هایی است که مي‌توان بر روی یک CD-R (دیسک‌هاي با قابلیت نوشتن یک مرتبه ) و یا CD-RW ( دیسک‌هايی با قابلیت نوشتن چندین مرتبه ) ذخیره نمود. درایوهای DVD، نظیر رایتر امکان استفاده از دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن یک مرتبه و دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن چندین مرتبه را فراهم می‌نمایند. از دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن یک مرتبه، اغلب در رابطه با ایجاد دیسک‌هاي ویدیوی DVD استفاده مي‌گردد (قابل‌استفاده در DVD Playerهاي استاندارد ). از دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن چندین مرتبه به منظور ذخیره‌سازی حجم بالایی از داده و Backup اطلاعات موجود بر روی هارد دیسک، استفاده مي‌شود. نرخ انتقال اطلاعات در درایوهای DVD به مراتب بیشتر از درایوهای CD-ROM است. (سرعت یک درایو DVD بین هشت تا نه برابر سرعت یکCD-ROM است). DVD از مدل فشرده سازی MPEG-2 در رابطه با ویدیو و صوت استفاده مي‌نماید. به این ترتیب تصاویر با کیفیت و شفافیت بیشتری ایجاد و امکان استفاده از پتانسیل‌هاي صوتی Dollby Digital و DTS) Dollby Theater Systems) نیز فراهم مي‌گردد. با استفاده از تکنولوژی MPEG-2 در هر فریم، 480 خط افقی عرضه مي‌گردد. ( در دیسک‌هاي لیزری 425 و در VHS بین 250 تا 270 )
این DVDهاي پرظرفیت
تکنولوژی DVD، با کاهش طول موج از 780mm به 625 تا 650mm، ظرفیت ذخیره‌سازی را افزایش مي‌دهد. یکی از قابلیت‌هاي جالب درایوهای DVD، توانایی آنها در حمایت از انواع متفاوتی از رسانه‌هاي ذخیره‌سازی نظیر CD-ROM،CD-R و CD-RW است. در صورتی که قصد تهیه یک درایو DVD وجود داشته باشد، مي‌بایست با انواع رسانه ذخیره‌سازی حمایت شده توسط DVD، آشنا شویم. دیسک‌هاي DVD به دو گروه عمده + و- تقسیم مي‌گردند. درایوهای DVD مي‌توانند از یک و یا هر دو گروه فوق، استفاده نماید. پس از مشخص نمودن نوع درایو DVD، مي‌توان از دیسک‌هاي DVD سازگار با آن، استفاده نمود.
DVD-ROM: از این نوع DVD مي‌توان صرفا به منظور خواندن استفاده کرد. لازم است به این نکنه نیز اشاره گردد که روش دستیابی به اطلاعات ذخیره شده بر روی یک رسانه ذخیره‌سازی از نوع DVD-RAM به‌صورت تصادفی بوده و مکانیزم دستیابی به اطلاعات ذخیره شده بر روی رسانه‌هاي ذخیره‌سازی DVD-R ,+R ,-RW و یا ROM بصورت ترتیبی است.
بازار متنوع ایران
اما اگر این روزها سری به بازارهای کامپیوتری زده باشید حتما در مغازه‌های فروش نرم افزار با پیش‌خوان‌هایی مملو از سي‌دي‌ها و دی‌وی‌دی‌هاي خام روبه‌رو شده‌اید.
پیش‌خوان‌هایی که امروزه علاوه بر نمایش انواع ابزارآلات ذخیر فایل با کیس‌ها و کاورای سخت و نرمی که برای آرشیو کردن این وسايل ساخته شده تزیین شده‌اند.
اسماعیلی، مدیر یکی از فروشگاه‌های نرم افزار در بازار کامپیوتر پایتخت، انواع سي‌دي‌هاي عرضه شده را در سه درجه مختلف معرفی می‌کند.
او می‌گوید: قیمت سي‌دي‌ها و دی‌وی‌دی‌ها بسته به نوع کیفیتشان و نحوه خرید مشتری در تعداد متفاوت است.
به اعتقاد این فروشنده ورود دی وی دی‌ها هنوز بر بازار فروش سي‌دي‌ها تاثیر چندانی نگذاشته و همچنان متقاضیان لوح‌هاي فشرده 700 مگابایتی بیشتر از دی‌وی‌دی‌ها است اما فروش فلاپی دیسک‌ها به دلیل همه گیر شدن استفاده از درایو‌هاي قابل رایت سي‌دي به‌شدت کاهش یافته است.
او تمایلی به ارایه قیمت‌های موجود در بازار ندارد اما می‌گوید گران‌ترین سي‌دي‌ها به دلیل کیفیت بالا از سوی افرادی که برای اطلاعات خود ارزش بیشتری قایل هستند و یا تمایل به آرشیو موسیقی و فیلم دارند خریداری می‌شوند.
در کنار سي‌دي‌ها و دی‌وی‌دی‌هاي موجود در بازار، لیبل‌ها و کیف‌هاي آرشیو سي‌دي نیز از جایگاه به‌خصوصی برخوردار هستند.
عمده‌ترین سي‌دي‌ها و دی دی‌هاي موجود در بازار با نام‌هاي Best data-Data life-Princo-TDK-Maxell-Fortex-Fujifilm و Mulody عرضه می‌شوند.
قیمت این محصولات نیز متاثر از چند فاکتور است. قاب‌دار بودن، کیفیت و استفاده چند باره از این محصولات از یک سو و تعداد خرید از سویی دیگر از فاکتورهای اساسی در تعیین قیمت این محصولات است.
در حال حاضر ارزان‌ترین سي‌دي‌هاي موجود در بازار 160تومان بدون قاب و گران‌ترین آنها 600تومان با قاب است.
ارزان‌ترین دی وی دی‌هاي موجود نیز از قیمت 300تومان شروع و تا 1000تومان که گران‌ترین آنها است ادامه دارد.
لیبل‌هاي قابل چاپ نیز در بسته‌های 10تایی به قیمت هزار‌تومان به فروش می‌رسند.
فلاپی دیسک‌ها نیز هر چند که سال‌ها است از عمر مفید آنها گذشته اما همچنان در برخی از فروشگاه‌ها به فروش می‌رسند. در حال حاضر دو برند TDK و Shun تنها مارک‌هاي موجود در بازار در بخش فلاپی دیسک‌ها هستند که نوع بدون قاب آنها با قیمت 300 و قاب دار آنها با قیمت 600تومان عرضه می‌شود.
اما همان طور که گفته شد کیف‌هاي آرشیو لوح‌هاي فشرده نیز این روزها برو بیایی برای خود در بازار دارند. تولیدکنندگان این محصولات سعی دارند با ابداع مدل‌های متنوع و در بعضی مواقع نیز سرگرم‌کننده نه تنها فرهنگ آرشیو و نگهداری صحیح را در بین استفاده‌کننده‌گان لوح‌هاي فشرده به وجود آورند بلكه به دنبال کسب سود کلان در کنار بازارهای سي‌دي‌ها و دی‌وی‌دی‌ها نيز هستند.
کیس‌ها و یا کیف‌های آرشیو در این بخش بسته به اندازه فضا در آرشیو با قیمت‌هاي متنوعی توزیع مي‌شوند. به عنوان مثال کیس‌هاي فلزی که بیشتر با نام آرایشی در بازار معرفی مي‌شوند با قابلیت آرشیو 24، 60 و 300 سي‌دي به ترتیب با قیمت‌هاي 4500، 7500 و 28هزار‌تومان عرضه می‌شوند.
کیف‌هاي چرمی نیز با گنجایش 40، 80 و 240 سي‌دي با قیمت‌هاي 2500، 11500 و 16هزار تومان به فروش می‌رسند.
