نام نویسنده: على اصغر هلالى
آی تی ایران – معمولا بسيارى از کشورها از جمله ايران، به منظور افزايش کيفيت کالا يا خدمات دريافتى و کاهش هزينه هاى اجراى طرح با ايجاد رقابت در قالب برگزارى مناقصه سعى در رفع نيازهاى خود دارند. روزانه هزاران مناقصه بين المللى در سطح جهان برگزار مى شود که بخش بسيار قابل توجهى از آن ها در رابطه با فن آورى اطلاعات مى باشد.
رويکرد اغلب کشورها به سمت استفاده از فن آورى اطلاعات در عرصه هاى مختلف زندگى بوده و اين امر به ويژه در کشورهاى در حال توسعه سبب ايجاد بازار بسيار بزرگى در سطح جهانى گرديده است که برگزارى روزانه صدها مناقصه بين المللى گواه اين موضوع مى باشد. در حال حاضر بسيارى از شرکت هاى غربى به صورت مستقل و يا همکارى کورهاى ديگر در اين مناقصات شرکت و سود هنگفتى را نصيب خود مى نمايند.
در اين بين جايگاه شرکت هاى ايرانى کجاست؟ متاسفانه فعلا جايگاهى در اين صنعت براى ايران وجود ندارد. در حدود 10 سال پيش در صدور خدمات فنى مهندسى نظير سدسازى، ساختمان سازى و جاده سازى، ايجاد نيروگاه هاى مختلف، تصويه خانه ها و . . . نيز هيچ جايگاهى براى شرکت هاى ايرانى وجود نداشت وليکن با حمايت دولت آقاى خاتمى، ايجاد بسترهاى لازم والبته هوش و استعداد و تلاش و پيگيرى فراوان شرکت هاى ايرانى، کشورمان در طى 10 سال گذشته به يکى از بازيگرهاى اصلى صدور خدمات فنى و مهندسى در زمينه هاى ياد شده تبديل گشته و ايراى ها در کمتر مناقصه اى در سطح آسياى ميانه، آسياى غربى و آفريقا بازنده از صحنه رقابت بيرون مى آيند و صادرات خدمات ايران در اين زمينه از مرز 4 ميليارد دلار گذشته است.
بنابراين امکان تکرار چنين توفيقى براى صدور خدمات نرم افزارى ممکن بوده و هم سابقه کار مشابه در گذشته بسيار نزديک در داخل کشور موجود مى باشد.
در حال حاضر مشکلات اجرايى بسيارى در سر راه حضور شرکت هاى نرم افزارى جهت حضور در مناقصات بين المللى وجود دارد که بخشى از آن به دولت و بخش ديگرى از آن به خود شرکت هاى نرم افزارى برمى گردد. اين مشکلات عبارتند از:
– عدم امکان صدور آسان ضمانت نامه هاى مختلف ارزى نظير شرکت در مناقصه، پيش پرداخت و حسن انجام کار براى شرکت هاى نرم افزاري.
در حال حاضر يکى از ملزومات دريافت اين ضمانت نامه ها وجود رتبه بندى و تعيين سقف توانايى اجراى پروژه از سوى دفتر امور پيمانکاران و مشاورين سازمان مديريت و برنامه ريزى کشور مى باشد که عملا براى شرکت هاى نرم افزارى با استدلال تفويض اختيارات به شوراى عالى انفورماتيک از سوى اين دفتر اين رتبه بندى انجام نمى شود و کميته هاى مختلف صدور خدمات و بانک ها نيز بر اساس آيين نامه هاى موجود در اين رابطه، مجوز شوراى عالى انفورماتيک را براى صدور ضمانت نامه کافى نمى دانند و اصولا شرايط اعلام شده از سوى آن دفتر مناسب شرکت هاى نرم افزارى نبوده و با روح فعاليت اين شرکت ها مغايرت دارد. در واقع در حال حاضر عملا امکان اخذ ضمانت نامه هاى ياد شده براى شرکت هاى نرم افزارى وجود ندارد و اين در حاليست که اين گونه ضمانت نامه ها لز بديهى ترين ابزار حضور در مناقصات بين المللى مى باشد.
– عدم حمايت مناسب بانک ها
بانک ها موظف هستند از محل منابع خود و صندوق ذخيره ارزى پروژه هاى خدمات فنى و مهندسى را مورد حمايت قرار دهند و معمولا جهت تسهيل در امر تامين وثايق مورد نياز، خود طرح را در اختيار مى‌‌گيرند. در رابطه با پروژه هاى فيزيکى نظير ساختمان و جاده سازى اين امر مقدور مى باشد وليکن در رابطه با پروژه هاى نرم افزارى به علت ماهيت غير فيزيکى طرح قطعا بايد تسهيلات ويژه اى در اختيار شرکت هاى نرم افزارى قرار گيرد که هم اکنون براى بانک ها تعريف نشده مى باشد.
– مشکلات شرکت هاى نرم افزارى
شرکت هاى نرم افزارى جهت حضور در مناقصات ضمن افزايش توان فنى و اجرايى خود، بايد حتما خود را به ابزار زير مجهز نمايند:
الف- اخذ گواهى نامه هاى بين المللى نظير Tickit ، CMM و . . . براى مشتريان خارجى پياده کردن روح اين استانداردها در فرايند توليد نرم افزار. کارفرمايان خارجى توجه ويژه اى به اين استانداردها دارند.
ب- بالا بردن توانايى هاى خود در امر مستندسازى و ارتباط مناسب و مدون درون و بيرون سازمانى جهت تعامل در سطح بين المللى
ج- افزايش مهارت هاى مربوط به زبان هاى بين المللى به ويژه انگليسى براى افراد مرتبط در هر سازمان
د- استفاده از مشاورين مجرب در امر تنظيم اسناد مناقصات بين المللى و دادن پيشنهاد قيمت مناسب
ه- ايجاد رابطه هاى کارى به ويژه در قالب Joint Venture با شرکت هاى معتبر خارجى
و- شرکت در مناقصات در قالب کنسرسيوم هاى تخصصى به منظور افزايش توانايى ها و بالا بردن قابليت چانه زنى
ز- ارتباط با کليه مرکز اطلاع رسانى جهت دريافت اخبار مربوط به مناقصات بين المللى
به هر حال دير يا زود شرکت هاى نرم افزارى ايرانى بايد در عرصه هاى بين المللى حضور پيدا کنند و حداقل دراين زمينه از شرکت هاى فعال درامر صادرات خدمات فنى و مهندسى نظير ساختمان و سدسازى عقب نمانند و گرنه کشورهاى ديگر در همين منطقه با وجود تمام مزيت هاى رقابتى بالقوه شرکت هاى ايرانى جايگزين ايران در بازارهاى بکر منطقه خواهند شد.
* مديرعامل شرکت آرشام کوشا
صادرکننده نمونه کشور درزمينه صدور خدمات مهندسى نرم افزار
