نام نویسنده: مجيد وحيدمسعودى
آی تی آنالایز – چه كسى مسئول فضاى نمادين است؟ از ديدگاه آنچه كه اغلب يك دموكراسى غيرقابل كنترل به نظر مى رسد پاسخ هيچ كس و همه كس وسوسه انگيز ات. اما در پس پرده تجربه روزانه اينترنتى شما واضح است كه بازيگرانى براى كسب ميزانى از كنترل با يكديگر رقابت مى كنند.
موسسات نظارتى همگى جوانب اينترنت را تعيين مى كنند اما اخيراً حوزه اى از نظارت ايننرنتى بسيارى از افراد را به تشويش انداخته است. اين حوزه مربوط به سازمانى است كه دامنه ها را در اختيار ديگران قرار مى دهد _ همان نشانى هايى كه در هنگامى كه ما آن لاين هستيم از آنان استفاده مى كنيم.
مسئوليت فراگير (كلى) در واگذارى نام هاى دامنه در اختيار سازمان اينترنتى نام ها و شماره هاى اختصاص يافته يا ICANN است. اين سازمان غيرانتفاعى است و نه تنها دامنه هاى سطح بالايى مانندcom. ،.org را اداره مى كند بلكه مراقبت از خدمات سرويس هاى اصلى را نيز برعهده دارد. ICANN اين مسئوليت را از سوى دولت ايالات متحده برعهده گرفته ولى حتى امروزه نيز بسيارى از كشورهاى كمتر توسعه يافته مى گويند كه ICANN، زاده وزارت بازرگانى ايالات متحده است. اما آيا كسانى هستند و يا مى توانند نام ها و نشانى هايى كه ما به صورت آن لاين استفاده مى نماييم را كنترل كنند؟
پروفسور ريچارد كالينز كه آثار زيادى در مورد حاكميت اينترنتى نوشته است مى گويد كه كشورهاى در حال توسعه قطعاً احساس مى كنند كه از دايره تصميمات كليدى كنار گذاشته شده اند.
يكى از چيزهايى كه هم اكنون در حال پيشرفت است مقدمات طولانى اجلاس جهانى جامعه اطلاعاتى است كه در ماه نوامبر در شهر تونس برگزار مى شود. گاى كوئينى كه ساليانى طولانى ناظر فناورى است اذعان دارد كه وضعيت كنونى ضديت هاى زيادى را ايجاد كرده است.همانگونه كه ريچارد مى گويد براى چنين گردهمايى هايى شما خود را در نقاط گران قيمت دنيا مى يابيد.اينجا مكانى است كه بسيارى از كشورهاى فقيرتر احساس مى كنند كه از حقوق خود محروم شده اند و از آنجا كه تعدادى از ديگر بازيگران كوچكتر توان حضور در پنج جلسه متوالى اجلاس را ندارند نيز چنين احساسى دارند. آنها بودجه انجام چنين كارى را ندارند ولى بازيگران بزرگ آن را در اختيار ارند. پروفسور كالينز تصديق مى نمايد كه ايالات متحده احتمالاً توافقات تونس را ناديده خواهد گرفت.
ايالات متحده دست بالا را دارد. اين كشور فايل هاى اصلى ريشه، خدمات رسان ها و زير ساختى كه حقيقتاً در هسته نشانى دهى اينترنتى قرار گرفته است را در مالكيت خود دارد.
از سوى ديگر هنوز در حدود نيمى از كاربران اينترنت دنيا در ايالات متحده هستند. بيشتر باقى ماندگان نيز در اروپاى غربى و ژاپن و مناطق مجاور توسعه يافته آسيايى قرار گرفته اند.براى آن مكان هايى كه بيشترين كاربران اينترنت در آنجا هستند، سيستم جارى كم و بيش خوب و كافى عمل مى كند. اما گاى كوئينى باور ندارد كه سيستم گسستى نداشته و بنابراين بى نياز از هرگونه ساماندهى است.
وى مى افزايد: آنچه ريچارد مى گويد آن است كه بخش هايى از اينترنت قطعات ضرورى دستگاهى هستند كه به خوبى روغن كارى شده و به راحتى كار مى كنند، اما همانگونه كه ايشان به درستى تمام اشاره كردند، هيچ موتور واحدى در آن وجود ندارد. پست الكترونيكى نابسامان است. بيان اين مسئله كار ساده اى نيست.كل سيستم spyware و كنترل هاى آن و سيستم نظارت دولتى بر اينترنت نه تنها نابسامان بلكه پاره پاره است.
• زبان و جهان سوم
اينترنت شبكه اى از شبكه ها است و همگى اين شبكه ها براى صحبت كردن با يكديگر به سخت افزارهايى مانند يبرنورى، روتر و ديگر تجهيزات نياز دارند. اما چه كسى دسترسى افراد را به اين سخت افزارها كنترل مى كند و بنابراين اينكه چه كسى و به چه قيمتى مى تواند آن لاين باشد يا از شبكه بهره ببرد.اينجا در سطح اوليه بازيگران كليه شركت هاى بزرگ ارتباطات راه دور قرار گرفته اند كه براى گذاردن كابل هاى داده در زمين هزينه مى كنند. سپس آنها مى توانند از فراهم آورندگان خدمات اينترنتى – ISP- براى پهناى باندى كه استفاده مى كنند هزينه مطالبه نمايند. تصميم آنان بر انتخاب مكانى كه براى مازه (ستون فقرات) اينترنتى سرمايه گذارى مى كنند تاثيرى مستقيم از لحاظ سرعت ارتباط و هزينه بر ما دارد.
با رقابت قابل ملاحظه اى كه در ميان ISPهاى ايالات متحده، اروپا و آسيا جريان دارد ميليون ها كاربر از طريق مازه اينترنتى بسيار سريع از هزينه هاى پايين و سرعت بالا بهره مند هستند.
اما اگر در ناحيه اى خاص مانند آفريقا جمعيت قابل ملاحظه اى از كاربران وجود نداشته باشد سرمايه گذارى نيز صورت نخواهد گرفت. گاى كوئينى تصديق مى كند كه در اتصال به اينترنت رفتارى غيرمنصفانه نصيب كشورهاى در حال توسعه مى شود كه لزوماً قصور شخص خاصى نيست.آنچه كه بايد دريابيد اين است كه تعداد زيادى از كشورهاى در حال توسعه فاقد شبكه تلفن هستند و ما اينترنت را براساس شبكه تلفنى از سيم هاى مسى يا فيبرنور در زمين و ايستگاه هاى هدايت راديويى مايكرويو ساخته ايم.
من روستاهاى زيادى را مى شناسم كه ايده داشتن يك و تنها يك كامپيوتر مستلزم نصب تجهيزاتى است كه در اختيار ندارند، آنها امكان توليد الكتريسيته را ندارند.همانگونه كه پروفسور كالينز مى گويد مشكل تنها نبود اين امكانات نيست بلكه نبود رقابت نيز است.وى اعتقاد دارد موضوع، رقابت، آزادسازى بازار و فضاسازى براى به ميان آمدن راهكارهاى خلاقانه فناورانه (تكنولوژيك) است.
و گاى كوئينى مى افزايد: موضوع ديگرى كه قابل بررسى است پرداختن به زبان انگليسى در كشور هاى جهان سوم است. اين كشورها حس مى كنند كه از حقوق خود محروم شده اند. ما طبيعتاً به زبان انگليسى صحبت مى كنيم و همگى برنامه هاى كنترلى در اينترنت به زبان انگليسى نوشته شده اند.
شما اگر انگليسى روان و عالى نداشته باشيد از گردونه آن خارج هستيد. نمى توانيد بازى كنيد و مجبوريد بنشينيد و بگذاريد ديگرى آن را براى شما انجام دهد.
• جنون دات كام
شايد يكى از برجسته ترين تحولات اينترنت، چگونگى تغيير آن از ابزارى كه دانشگاهيان آن را به كار مى گرفته اند به دنيايى است كه هم اكنون در سيطره كسب و كارهاى بزرگ است.
بديهى است كه جنون دات كام وجود داشته و از ميان رفته است اما اكنون كه انتظارات كاربران تعديل شده و درس ها فراگرفه شده است، بار ديگر اينترنت به عنوان وسيله اى تلقى مى شود كه در كنار اطلاعات، سود نيز ايجاد مى كند.ما در نتيجه شاهد شكل گيرى شركت هاى نام آشناى چند ميليارد دلارى اينترنتى مانند گوگل، ياهو و اى اوال هستيم.ما در برنامه هاى اخير ديده ايم كه چگونه بازيگران اصلى صحنه وب با ارائه برنامه هاى كمكى رايگان سعى مى كنند نظر ما را به خود جلب كرده و اميدوارند اين امر وفادارى مشترى را افزايش داده و باعث تداوم بازگشت ما شود.
اما شركت هايى مانند مايكروسافت كه فراهم آورنده رابط يا ويترين دنياى اينترنتى ما هستند چطور؟ مايكروسافت براى مدتى مديد نيروى حاكم در فضاى مرورگرها بوده است.
در حالى كه ما اخيراً بازيگران قديمى و تازه اى را در صحنه مى بينيم كه ثابت مى كنند مى توانند موج هايى ايجاد نمايند ولى آنجا (صحنه رقابت) اقيانوس بزرگى است. مايكروسافت با محصول اينترنت اكسپلورر، هنوز از هر ده مشترى اينترنتى ۹ نفر را در اختيار دارد كه رابط اين شركت را تحت سيستم عامل آن به كار مى گيرند.ممكن است افرادى بيل گيتس را متهم كنند كه مى خواهد اينترنت را تصاحب كند ولى او مى گويد خواهان كنترل نيست و تنها مى خواهد بهترين سيستم تحويل اطلاعات را ارائه نمايد.
پروفسور كالينز موضوع را اينچنين نمى بيند. او اعتقاد دارد: من گمان نمى كنم كه مايكروسافت، سازمان هاى خبرى، اوراكل، گوگل و سايرين سازمان هايى باشند كه كسى در مورد آنها نگرانى جدى داشته باشد. اما بياييد از اين موضوع نهراسيم زيرا ما همچنين موارد بسيار مهمى از دخالت هاى نظارتى موثر را ديده ايم. اما گاى كوئينى اعتقاد دارد: مشكل در اين است كه افراد سعى ندارند سطح جاده را در كنترل داشته باشند بلكه موضوع وضع عوارض ترافيكى (جابه جايى اطلاعات) است كه در آن جاده جريان دارد.
تا آنجايى كه به مايكروسافت، اوراكل، گوگل و سايرين مربوط مى شود ترافيك بيشتر در اينترنت به معناى كسب درآمد بيشتر از آن است و بنابراين آنان تلاش خواهند كرد تا در چگونگى كاركرد اين زيرساخت دخالت نكنند.
آنچه را كه گوگل دريافت تقريباً هيچ كس ديگرى به آن توجه نكرد. اين است كه اينترنت يك سيستم تبليغاتى كه مانند تلويزيون كار مى كند نيست. در تلويزيون ما تصميم مى گيريم كه چند نفر بيننده داشته باشيم و بر روى بزرگترين بخش آنها تمركز خواهيم كرد، مثلاً اين يك مسابقه كريكت است و ما تعداد زيادى بيننده از اين جامعه اقتصادى و يا طبقه اجتماعى به دست آورده ايم. شما مى توانيد به بيننده اى بگوييد نه، من مى دانم امروز صبح چه مى خواهى بخرى زيرا من به عادات تو آشنايى دارم، من تمام پيام هاى پست الكترونيك تو را در اختيار دارم، من تمام پيوند هاى اينترنتى تو و چيزهاى واقع بر روى نوار ازار برنامه ات را در اختيار دارم و اتفاقاً مى دانم كه هم اكنون به يك فنجان چاى ميل دارى و در بالاى صفحه پيوندى به اين شرح قرار مى دهد: يك فنجان چاى؟
پروفسور كالينز موافق است كه اين كار ايرادى ندارد و در ادامه مى افزايد: من تصور مى كنم كه شما مى توانيد آن را به عنوان خدمتى به مشترى در نظر بگيريد. اين سيستم زندگى را آسان تر مى كند.مادامى كه افراد بدانند كه اين اتفاق رخ مى دهد و موضوع به خوبى معرفى شده باشد و آنان در مورد آنچه در حال رخ دادن است به خوبى مطلع باشند مشكلى وجود نخواهد داشت.
منبع : BBCWorld ClickOnline
