نام نویسنده: مينو مؤمنى
شرق – نوشتن در وبلاگ از موضوعات مهمى است كه طى سال هايى كه از حضور آن در فضاى مجازى اينترنت مى گذرد توجه زبان شناسن و همچنين متخصصان ارتباطات را به خود جلب كرده است. آنچه مشخص است وبلاگ ها به طور كلى خلاصه مى نويسند و همين خلاصه نويسى در اغلب موارد جملات كوتاه و حتى ناقص را ايجاد مى كند. خلاصه نويسى و همچنين سريع نوشتن در برخى موارد باعث مى شود كه از فعل هاى مناسبى نيز در جملات استفاده نشود.
اما خلاصه نويسى و كوتاه نويسى به خودى خود شايد يك مشكل حاد زبانى به حساب نيايد. شايد مهمترين معضلى كه مى توان در زمينه وبلاگ نويسى به آن توجه كرد استفاده مفرط از فرهنگ شفاهى است. هر چند ممكن است در ظاهر طبيعى به نظر برسد وقتى قرار است فضاى گسترده اى مثل وبلاگ (كه سادگى در نوشتن خصوصيت وژه آن است) در اختيار همگان قرار گيرد طبعاً بايد منتظر استفاده گسترده فرهنگ شفاهى در بين وبلاگ ها بود اما اين موضوع نگرانى بسيارى از كارشناسان را برانگيخته كه با رشد و گسترش وبلاگ ها (كه عملاً در ترويج زبان هاى مختلف روى اينترنت نقش بسزايى ايفا مى كنند ) عملاً زبان اصلى ملل و كشورهاى مختلف دچار تغييرات و صدمات جبران ناپذير شود.
به رغم اين استفاده از جملات كوتاه در وبلاگ ها نشان دهنده واقعيتى هم هست و آن اين كه فضاى جديد ارتباطى زبان جديد ( و نه البته من درآوردى ) خود را نيز مى طلبد و يا اينكه قواعد ارتباطى به نوعى خود را بر زبان يك رسانه جديد تحميل مى كند. نكته ديگى كه در اين زمينه قابل ذكر است استفاده از كلمات من درآوردى و ساختگى عموماً غيرصحيح است. كلماتى مثل: «آن لاينى؟» (هستى)، پى ام هات نرسيد (پيغامت نرسيد) يا ASL (خودت را معرفى كن) از اين دسته هستند. براساس يافته هاى يك تحقيق از ميان ۲۰۲ واژه معادل فارسى كه براى اصطلاحات رايانه اى، اينترنتى و تجارت الكترونيك تهيه شده تقريباً بخش عمده آنها مورد استفاده عموم قرار نمى گيرد. عده اى اعتقاد دارند يكى از دلايل عدم گسترش اين معادل ها ديركردى است كه در ساختن معادل ها صورت گرفته و به نوعى پس آنكه كلمات خارجى ميان عموم تقريباً جا افتاده ديگر تغيير دادن آن با استفاده از معادل كار آساى نيست. از طرف ديگر برخى نيز معتقدند كه بعضى از معادل ها به خوبى ايجاد نشده اند مثلاً بارگذارى به جاى Download و يا بهنگام به جاى Update براى جايگزينى بسيار دشوار و دور از ذهن به نظر مى رسند. هم اكنون بسيارى از كاربران و البته رسانه ها همچنان لفظ «دانلود» را به كار مى برند و اگر نگويند آپديت حداقل «به روز كردن» را بيشتر ترجيح مى دهند. با وجود چنين مشكلاتى برخى از افراد بدبين اعتقاد دارند كه به زودى وبلاگ نويسان ايرانى به زبان مادرى نمى نويسند اما به هر حال بايد توجه داشت كه اخيراً درست نويسى از طرف بسيارى از وبلاگ ها دنبال مى شود و هر چند وبلاگ ها به طور طبيعى از زبان غيررسمى بهره مى برند اما سعى مى كنند تا قواعد دستورى را نيز تا حد امكان دنبال كنند حتى برخى وبلاگ ها و سايت ها براى ترويج درست نويسى در فضاى اينترنتى ايجاد شده اند.
از طرف ديگر زبان فارسى مشكلات فنى را نيز با خود به همراه دارد. تا قبل از به وجود آمدن سرويس دهنده هاى وبلاگ فارسى، نوشتن فارسى در سرويس هاى وبلاگ تنها با كمك فارسى كردن قالب ها امكان پذير بود. از همين رو با توجه به مشكلات نسبتاً فنى كه فارسى كردن اين وبلاگ ها براى كاربران تازه كار به وجود مى آورد عملاً اين واقعيت را نشان مى داد كه زبان فارسى به دلايل مختلف (از جمله ترتيب نوشتن از راست به چپ و يا استفاده از كاراكترهاى خاص) براى تطبيق دادن خود با برخى نرم افزارهاى وبلاگ نويسى نيازمند كار فنى نسبتاً قابل توجهى بود. البته به تدريج با آمدن سرويس هاى وبلاگ فارسى عملاً تغيير قالب ها (حداقل براى استفاده از زبان) محدودتر شد ولى واقعيت اين است كه مشكلات زبان هنوز هم در استفاده از بسيارى نرم افزارها در اين زمينه وجود دارد.
شايد يكى از مشكلات مهمى كه در زمينه استفاده از زبان فارسى در اينترنت وجود داشته فقدان يك استاندارد مشترك بود البته اين استاندارد با آمدن و ترويج استاندارد يونيكد تا اندازه اى گسترش يافت ولى هنوز هم به گفته كارشناسان مشكلات ناشى از كاراكترهاى مشترك فارسى و عربى و همچنين صفحه هاى كليد شخصى شده و غير استاندارد از عوامل اصلى عدم رشد يكپارچه در اين بخش قلمداد مى شود.به رغم همه اينها هم اكنون وبلاگ ها به طور گسترده اى در حال رشد و ترويج زبان فارسى در فضاى مجازى هستند و به نوعى محتواى فارسى را در عرصه مجازى گسترش مى دهند. براساس آمارهاى سايت blogcensus.net هم اكنون وبلاگ هايى با زبان فارسى در رده چهارم وبلاگ ها در جهان از نظر زبان قرار دارند. بر اين اساس پنج رده نخست در اين زمينه عبارتند از ۱- انگليسى ۲- فرانسه ۳ _ پرتغالى ۴- فارسى و ۵- لهستاني. بر اين اساس حتى وبلاگ ها با ترويج نوشتن در ميان جوانان و نوجوانان ايرانى عملاً به نقش قابل ملاحظه اى در زمينه توسعه زبان فارسى دست يافته اند.
توسعه زبان فارسى در اينترنت كه وبلاگ نويسان ايرانى در آن نقش مهمى را ايفا مى كنند يك منفعت عمده نيز به همراه دارد و آن مورد توجه قرار گرفتن زبان فارسى از سوى كمپانى هاى سازنده نرم افزار و يا ايجادكنندگان سايت هاى اينترنتى است.
