نام نویسنده: شهرام شريف
شرق – داربست ها در و ديوار شهر را پوشانده و كاميون هاى حمل كننده سيمان و شن و ماسه از لابه لاى ساختمان هاى لوكس مى گذرند بى آنكه چندان به چشم آيند. همه در حال دويدن و رفتن هستند، انگارى اين شهر نيمه ساخته مى خواهد خود را براى نمايشى عظيم آماده كند، نه از آنگونه نمايش ها كه هم اينك چشم مردمانى حتى از مدرن ترين شهرهاى غربى را نيز به خود خيره مى كند كه نمايشى چنان اعجاب آور كه تابلوهاى تبليغاتى چند ده مترى را كه با نورافكن هاى چند رنگ و شعارهاى جذاب، منظره شب خيابان ها را بسان پرده هاى عظيم سينما درآوره نيز ياراى بيان عظمت آن نباشد.
مرتبط:
اخبار و گزارش های جیتکس ۲۰۰۴
شهر «نمايش» اما نقطه اعجابش را از همين جا وام گرفته است، چنانچه خوب مى داند چگونه موضوعات كوچك را به شكلى بزرگ به نمايش بگذارد و از خردترين چيزها بهترين بهره را روى صحنه بگيرد. از اين رو دوبى كوچك و آرامى كه به قول راننده ايرانى تاكسى تا ده پانزده سال قبل چيزى جز تلى از خاك و نخل نبوده حالا به شهرى بين المللى تبديل شده كه هر شركت يا تاجرى را كه در انديشه حضور در بازارهاى منطقه است به داشتن دفتر يا منزلى در آن اجبار مى كند و با ارائه تسهيلات واردات و صادرات به بازرگانان هر سال ميزان تقاضا براى ايجاد دفاتر تجارى و بازرگانى در آن چند برابر مى شود.
«جيتكس» همچون «ايندكس» (نمايشگاه لوازم خانگى) و ديگر ايكس ها و نمايشگاه ها و رويدادهاى ديگر نيز بخشى از پروژه هاى عظيمى هستند كه همچون «نخيل» و ايجاد نقشه جهان روى آب، ساخت بزرگ ترين آكواريوم زيردرياى جهان و بلندترين برج مخابراتى دنيا و عظيم ترين فرودگاه بين المللى در مسير ماموريت تبديل دوبى به الماس خاورميانه و هاب اقتصادى منطقه قرار دارند. چه اگر نتوانستند به رغم نزديكى آن به دريا (آنگونه كه بعد از ۱۹۵۰ مى خواستند) دوبى را به «ونيز» خليج فارس تبديل كنند از راى ديگر مدلى كوچك اما واقعى از آرمان شهرى تجارى _ مثلاً نيويورك – بسازند. براى اين كار تجارت و سيمان محور اصلى توسعه اين شهرند و آرامشى كه زمينه ساز حضور سرمايه گذارانى از همه نقاط دنياست تا در منطقه خاورميانه اى كه به رغم داشتن بازارهاى وسيع ۵۰ سال است روى آرامش به خود نديده بتوان نقطه اى امن براى استقرار يا حداقل حلقه تماس داشت.
دوبى يكى از هفت امارتى است كه در مجموع امارات متحده عربى را مى سازند كه جمعيت همه آنها به اندازه يك كرج نيست و مساحت همه آنها روى هم از كوچك ترين استان ايران هم كمتر است. شايد آرزوهاى بزرگ از همين كوچكى و حقيرى بيرون آمده كه هم اينك به ازى هر ۱۰۰۰ نفر ۳۴۰ تلفن ثابت و به ازاى هر ده هزار نفر ۲۴۰ هوست يا پايگاه نگهدارى سايت هاى اينترنتى وجود دارد و از ۱۰۰۰ نفر ۱۷۰ نفر روزنامه مطالعه مى كنند. اينها البته آمارهاى همه امارات است اما در خود دوبى وضعيت به مراتب مطلوب تر است، طى نيم ساعت مى توان يك سيم كارت تلفن همراه خريد، كمتر از يك روز بعد از تقاضاى تلفن ثابت آن را تحويل مى دهند و راه اندازى خط اينترنت پرسرعت كمتر از ۴۸ ساعت زمان لازم دارد.
شهرى كه خودروها در آن صداى ضبط را بلند مى كنند و رانندگان با موبايل صحبت مى كنند و شيشه اغلب ماشين ها دودى است، ديدن تصادف در آن مثل ديدن پليس اتفاق نادرى است. اما همين شهر هنگامى كه نمايشگاهى نه چندان وسيع مثل جيتكس با ۲۷ هزار مترمربع مساحت (در مقايسه با نمايشگاه بين المللى تهران با مساحت حدود ۴۵ هزار مترمربع) و ۱۱۴ هزار نفر بازديدكننده طى ۵ روز (تقريباً روزى ۲۰ هزار نفر) را به خود مى بيند كاملاً به هم مى ريزد و به رغم داشتن بزرگراه ها و سيستم هاى حمل ونقل پيشرفته ترافيك سرتاسر آن را قفل مى كند و همه اتاق هاى هتل هاى آن با قيمت دو برابر از يك ماه قبل رزرو مى شود تا نشان دهد كه پشت پرده بزرگ نمايش واقعيات هنوز كوچك مانده اند.
من يك مديرم نه شهردار
برگزارى نخستين نمايشگاه جيتكس به سل ۱۹۸۱ برمى گردد و امسال بيست و چهارمين دوره آن با شعار ملاقات، اكتشاف و اتصال در مركز تجارت جهانى دوبى برگزار شد. آرزوهاى بزرگى كه مردان جيتكس از چند سال قبل روى آن متمركز شده اند حالا آنها را به جايى رسانده كه حتى در تعريف خود بگويند: «جيتكس فراتر از يك نمايشگاه و يا رويداد آى تى در خاورميانه است.»
به بيان ديگر آنها مى خواهند از آنچه تاكنون جيتكس را جيتكس كرده يعنى عرضه و كشف محصولات جديد فراتر رفته و حالا اين نمايشگاه به فرصتى براى ملاقات و اتصال فعالان اين عرصه هم كه نياز به توسعه فعاليت هاى خود در منطقه دارند تبديل كنند. به نظر مى رسد اين تبليغات چندان هم ب تاثير نبوده چراكه مثلاً كره اى ها قبل از پرواز به امارات اعلام كردند كه حداقل نيمى از شركت هايى كه به جيتكس مى آيند در انديشه ايجاد دفترى در منطقه خاورميانه هستند و يا ببرهاى آسيا (كره، تايوان و چين) با ۳۰۰ شركت كه يك سوم آنها براى نخستين بار در اين رويداد شركت مى كردند به دوبى آمدند و يا مالزيايى ها هم به رغم آنكه خود در عرصه فناورى اطلاعات آسيا و جهان صاحب نام هستند و معمولاً «ترين» ها را از آن خود مى دانند هم امسال بالاخره تصميم به شركت در جيتكس گرفتند.
از كشورهاى نزديك هم كم و بيش خيلى ها دريافتند كه جيتكس واقعاً نمايشگاهى است كه يك سر آن به بازارهاى پرمنفعت منطقه و خصوصاً كشورهاى عربى متصل است و چنين است كه حتى بسيارى از غرفه داران ايرانى ايجاد دفتر يا نمايندگى را در دوبى براى ارائه خدمات فروش و يا پشتيبانى بعد از فروش در جذب مشترى بسيار موثر مى دانند. امسال ۹۳۰ شركت كننده محصولات ۲۴۲۸ شركت را در جيتكس به نمايش گذاشتند كه به گفته هلال سعيد خلفان المرى مدير مركز تجارت جهانى دوبى و فرد اول جيتكس، امسال هم در حضور شركت كنندگان و هم در ميزان بازديدكنندگان جيتكس با رشدى در حدود ۴۰ درصد روبه رو بود. المرى هر روز به همراه مشاوران انگليسى اش يك مصاحبه مطبوعاتى در نزديكى مدياسنتر محل استقرار خبرنگاران برپا مى كرد تا اين آماراى نشان دهنده رشد را براى چندمين بار و با آب و تاب فراوان به اطلاع خبرنگاران _ عمدتاً عرب زبان- برساند. براى او البته سئوال خبرنگاران ايرانى درباره مشكلات بازديدكنندگان در هنگام خروج از نمايشگاه و بيش از دو ساعت و نيم در انتظار تاكسى ماندن غيرمنتظره بود و ترجيح داد آن را به گردن سيستم حمل و نقل دوبى بيندازد «من مدير مركز تجارت جهانى هستم نه شهردار دوبى!»، «اما اين نمايشگاه شماست كه مشكلاتى براى شهر به وجود آورده؟»
مرد هندى در اتوبوسى كه از شاپرجيتكس برمى گشت گفت: «جيتكس نمايشگاه خوبى است اما بيش از اندازه روى خوب بودن آن تبليغ مى كنند.»
•گردانندگان پشت صحنه
«ما مى خواهيم برتر از جيتكس باشيم و از امسال شما تفاوت را مشاهده خواهيد كرد.» سهيل مظلوم رئيس تازه نفس هيات مديره انجمن شركت هاى انفورماتيك كه به نوعى مهمترين تشكل صنفى انفورماتيكى كشور نيز محسوب مى شود در ضيافت شام باشگاه ايرانيان دوبى اين سخنان را خطاب به شركت كننده هاى ايرانى گفت كه در ميان آنها مديران شركت هاى خصوصى و دولتى آى تى نيز حضور داشتند.
نمايشگاه الكامپ ( الكترونيك و كامپيوتر) آنگونه كه مظلوم آرزو مى كند مى خواهد امسال متفاوت از قبل برگزار شود و به گفته او حجمى بالغ بر ۱۵۰۰ ميليارد تومان نيز گردش تجارى براى آن پيش بينى شده است. الكامپ كه ود امسال در جيتكس يك غرفه به خود اختصاص داده بود مى خواهد از امسال براى بازديدكنندگان هزينه ورود بگيرد، ثبت نام ها را براى ارائه غرفه ها به صورت آن لاين و روى اينترنت انجام دهد و اينترنت را به صورت بى سيم و در قالب سيستم WI-FI در سطح نمايشگاه ارائه كند. اينها اما براى رقابت با جيتكس كافى نيست. مظلوم و سعيدى (مدير مسئول ماهنامه تكفا و رئيس سابق انجمن) چند سالى است كه خود در جيتكس و ديگر نمايشگاه هاى آى تى شركت مى كنند و با زير و بم ها و شكل برگزارى نمايشگاه آى تى آشنا هستند و خيلى بيشتر از هلال المرى از كامپيوتر و آى تى سر در مى آورند و سال گذشته هم كه مسئوليت برگزارى الكاپ را بر عهده داشتند نشان دادند بين برگزارى يك نمايشگاه توسط دولت تا بخش خصوصى فاصله بسيارى هست. آنچه كه الكامپ در مقابل جيتكس نياز دارد، اول حضور شركت هاى سطح متوسط (SME) خارجى و دوم فراهم آمدن شرايط بيرونى يعنى آماده كردن حضور سرمايه گذاران خارجى است.
جيتكس براى اولى حداقل دو سال است كه برنامه مفصلى را به اجرا مى گذارد و براى دومى همه كشور تحت يك برنامه جامع قرار دارند.عرب ها و يا انگليسى هايى كه جيتكس را در پشت صحنه مى گردانند از يك سو با فراهم كردن فضا براى حضور شركت هاى بزرگ كامپيوترى مثل مايكروسافت، اوراكل، adob و سيسكو (و البته با كمك گرفتن از شهر اينترنتى دوى) چشمان شركت هاى كوچك را به نمايش پرزرق و برق خيره مى كنند و از طرف ديگر حضور در جيتكس را به حضور در بازارهاى منطقه و قرارگرفتن در كنار شركت هاى بزرگ و تشويق به حضور در شهر اينترنتى (بازپس دادن آنچه گرفته اند) پيوند مى زنند.
مهم اين نيست كه الكامپ به دليل شرايط ويژه روابط سياسى نمى تواند از شركت هاى آمريكايى مشهور براى حضور در ايران دعوت كند بلكه نكته مهمتر اين است كه بدون پشتوانه فراهم كردن فضاى سرمايه گذارى ( كه البته فراتر از اختيارات مسئولان يك نمايشگاه است) و بدون حضور شركت هاى سطح متوسط آى تى كه بخش عمده بازار را برعهده دارند نمى توان جيتكس را پشت سر گذاشت. با اين حال آنچه ايرانى ها مى توانند روى آن تمركز كنند بازار مستعد خود ايران (كشورى كه در حال گسترش فناورى هاى ارتباطى است)، افغانستان و عراق (دو كشورى كه به مرور تكنولوژى هاى ارتباطى را تجربه مى كنند) و كشورهاى آسياى ميانه است.
•آن چه كه داريم و نداريم
۱۱ شركت ايرانى براى دومين بار با پرچم ايران در جيتكس شركت كردند و هشت شركت نيز به طور مستقل در آن غرفه گرفتند. اين در مقايسه با حضور بالاى ۵۰ شركت انگليسى ها و چينى ها خيلى كم است اما همه مى دانند اين جيتكس نيست كه دنبال شركت ها براى گرفتن غرفه مى دود بلكه اين شركت ها هستند كه از يكسال قبل و درست بعد از نمايشگاه تقاضاى شركت در سال بعد را مى دهند. اين چنين بود كه مدير يك شركت ايرانى درباره اين كه چرا يك دكور خشك و خالى براى نمايشگاه درست نكرده گفت: «از يك سال قبل تقاضاى شركت در جيتكس را داده بوديم اما چون جا نبود در ليست انتظار قرار گرفتيم تا اگر شركتى انصراف داد ما جايگزين شويم و متاسفانه دو هفته قبل از برگزارى به ما گفتند با انصراف يك شركت مى توانيم به نمايشگاه بياييم.»به جز شركت هايى كه با حمايت مركز صنايع نوين وزارت صنايع و با همكارى شركت ثناراى در غرفه ايران حضور داشتند و به غير از شركت هاى ايرانى كه به شكلى مستقل و در سالن هاى مختلف در جيتكس شركت كرده بودند ايرانيان ديگرى نيز بودند كه در غرفه هاى شركت هاى سامسونگ، پاناسونيك، توشيبا و نوكيا و… حضور داشتند و اين نشان دهنده حضور موثر ايرانيان در بخش هاى تجارى دوبى و نمايندگى هاى اصلى شركت هاى بزرگ بود. البته غير از موارد ذكر شده تعداد زيادى ايرانى نيز از نمايشگاه بازديد كردند كه مثل بسيارى از بازديدكنندگان ديگر جيتكس فعالان عرصه هاى آى تى يا علاقه مندان جدى موضوعات مطرح شده را تشكيل مى دادند. در ميان شركت كنندگان ديگر كشورها نيز گاه ايرانيانى بودند كه سرمايه خود را در كشورى ديگر به كار گرفته بودند و حال به عنوان شركتى موفق و با پرچم كشورى ديگر به جيتكس پاى گذاشته بودند.
در ميان شركت هاى ايرانى آنها كه محصولاتى چندمنظوره داشتند و بازاريابى بهترى داشتند نيز موفق تر عمل كردند. «توليد ارزان در داخل كشور كه به خاطر وجود نيروى انسانى متبحر و در عين حال ارزان قيمت است مزيت نسبى ماست در حالى كه در مقابل فقدان روش هاى ارائه درست محصول و نداشتن نمايندگى در منطقه باعث كاهش توجه به محصولات ايرانى مى شود.» به رغم اين امسال محصولات ايرانى كه عمدتاً نرم افزار را در بر مى گرفت به شكل مطلوب ترى عرضه شد اما حداقل حضور موفق يكى دو محصول تلفيقى از نرم افزار و سخت افزار نشان داد حمايت هاى صورت گرفته از محصولات آى تى ايرانى مى تواند به نرم افزار محدود نشود.
مديرعامل ايرانى يك شركت آى تى كانادايى مى گفت: چيزى كه ما داريم نيروى مستعد و باهوش و آنچه نداريم بازاريابى و علم ماركتينگ و البته مديريت است.
•••
ارائه بزرگترين مانيتور دنيا، نمايش عظيم ترين چاپگر، عرضه اولين محصولى كه با بلوتوث ۲. ۱ كار مى كند و ارائه جديدترين مدل هاى گوشى هاى تلفن همراه، ارائه نسل جديدIP هاى ارتباطى توسط سيسكو، معرفى SQL server و Visual studio جديد مايكروسافت و… خبرهايى هستند كه معمولاً دروديوار جيتكس و مطبوعات عربى و سايت هاى مربوط به نمايشگاه را پر مى كنند. اما هم هلال سعيد خلفان المرى، هم مشاوران انگليسى اش و هم شركت كننده ها مى دانند اين محصولات نيست كه به جيتكس اعتبار داده است، جيتكس موفقيت خود را مديون نمايش عظيمى مى داند كه حتى ارائه محصولات بزرگ را در خود گم كند. از اين گونه جيتكس بهتر از آن عرضه مى شود كه خود چيزى براى ارائه داشته باشد درست همانند ساير پروژه ها و آرزوهاى بزرگ مردمانى كه شماره پلاك ماشين برايشان از مدل آن مهمتر است.
در مينى بوسى كه بازديدكنندگان را شب آخر از ميان جهنم ترافيك جيتكس به هتل بازمى گرداند، همه ساكت بوديم.
