نام نویسنده: مينو مومنى
شرق – همه چيز با يك دعوتنامه شروع مى شود و اين دعوتنامه در حقيقت كليدى براى ورود به سايتى است كه طى ماه هاى اخير در بين كاربران تمامى كشورها خصوصاً كشور خودمان بسيار مشهور شده است. اوركات دات كام يك سرويس شبكه اجتماعى است كه توسط توسعه دهنده ترك تبار آن «اوركات بايكوكتن» از برنامه نويسان شركت گوگل ايجاد شده و به اين دليل كه اوركات نام آسان ترى نسبت به بايكوكتن بوده آن را اوركات نام نهاده اند. البته آنچنان كه در اين سايت نوشته شده شركت گوگل در توسعه اين سايت هيچ نقشى نداشته است. اوركات در يك تعريف كلى چيزى مثل يك آرشيو ديجيتالى بزرگ است كه به هر نفر فضايى جداگانه و مشخص و تعيين شده مى دهد تا اطلاعات مربوط به خودش را در آن قرار دهد تا ديگران بتوانند آن را مشاهده كنند.
در واقع اين سايت چيزى مثل يك بانك اطلاعاتى از افراد است كه اصلى ترين و مشخص ترين كاربرد آن دوست يابى است، اوركات از اين نظر كه بر روى دوست يابى متمركز شده، مهم ترين بخش هاى خود و در اصطلاح هدف اصلى خود را روى دوست يابى متمركز كرده است. فرد پس از آنكه از سوى يكى از اعضاى اوركات به اين سايت دعوت شد بلافاصله با ورود به سايت بايد داراى نام و مشخصات شود. فرم هاى متعددى را در مقابل خود مى بيند كه سئوالات بسيار خاصى را مطرح كرده و البته كاربر مى تواند در صورت تمايل بسيارى از سئوالات را بى پاسخ بگذارد و سپس با پايان يافتن مرحله ورود اطلاعات او صاحب اكانت مشخص خود در اين سايت مى شود. در حقيقت اوركات جايى براى افراد مهمان و گذرى نيست و دعوت شدگان بايد با حوصله و دقت مشخصات كامل خود را پركنند و يا حداقل با يك نام مستعار وارد اين عرصه شوند ام از آنجا كه جذابيت اين سايت در مديريت دوست يابى است بسيارى از افراد ترجيح مى دهند ابتدا با نام واقعى خود در آن ظاهر شوند و به اين ترتيب به دايره واقعى دوستان خود نيز قدم بگذارند.
اجازه بدهيد به ساختار كلى اوركات نگاهى بيندازيم . افرادى را تصور كنيد كه به همراه خود مشخصات و علاقه مندى ها و دوستانشان را يدك مى كشند شما مى توانيد تك تك مشخصات اين افراد مثل سن، جنس، تاريخ تولد، مذهب، رفتارهاى اجتماعى مثل سيگار كشيدن، وضعيت تأهل و حتى عكس هاى او را مشاهده كنيد، شما همچنين مى توانيد ببينيد چه كسانى با او دوست هستند و چه كسانى بيشتر از يك دوست به او علاقه مندند. براى گوه هاى مشخص اجتماعى كه ارتباط نزديكى با هم دارند ورود به اوركات از اين نظر جذاب است كه بسيارى از آنها در مى يابند كه دوستان آنها با بسيارى از دوستان ديگرشان كه فكرش را هم نمى كردند ارتباط دارند به اين ترتيب در مدل درختى اوركات مجموعه ى از افرادى را كه انسان از طريق دوستان خود به آنها متصل است به معرض نمايش مى گذارد.
اوركات همچنين با استفاده از تكنيك جست و جوى دقيق بر اساس علاقه مندى ، سن ، جنس و … اين امكان را به اعضاى خود مى دهد كه دوستان جديدترى را نيز به مجموعه خود بيفزايند و به قول خود اوركات شبكه خود را گسترش دهند. وجود اجتماعات از ديگر امكانات اوركات است كه در حقيقت تلاشى در جهت جداسازى اين سيستم از قائم بودن به افراد است. به اين ترتيب اعضاى اوركات مى توانند خود اجتماعات مشخص (مثلاً اجتماع دوستداران شعر فريدون مشيرى) ايجاد كنند و در آن به بحث در مورد موضوع اجتماع مورد نظر بپردازند. اوركات همچنين تلاش كرده تا افراد دوستان خود را طبقه بندى كرده و يا درجه گذارى كنند.
اين درجه گذارى شامل امتيازدهى مى شود و نتايج امتياز ها در صفحه نخست هر فرد مشخص مى گردد. به اين ترتيب اشخاص مى توانند با ديدن صفحه اصلى هر شخص به ميزان محبوبيت او بين دوستانش پى ببرند. اوركات تا اينجا براى كسانى كه مى خواهند دوستانشان را عضو گروه خود كنن جالب به نظر مى رسد اما بعد از آنكه اين مراحل به پايان رسيد به دليل فقدان هدف ديگرى براى پيگيرى عملاً كاربران خود را در اوركات تمام شده مى بينند. اوركات حتى سيستم مشخصى را براى آنكه نشان دهند كدام يك از دوستان اوركاتى شما آن لاين هستند و همچنين سيستم پيغام رسان به لحظه ندارد و به همين دليل بسيارى از كاربران پس از چند بار مراجعه به اين سايت عملاً ديگر جذابيتى براى پيگيرى نمى يابند.
به جز اين موضوع ديگرى كه براى چنين سيستم هايى يك نقطه ضعف به شمار مى آيد اين است كه در آن همه چيز بر مبناى صحت اطلاعات فرض گرفته شده در حالى كه اگر كسى يا كسانى اطلاعات نادرست به آن وار كنند عملاً هدف اصلى سايت به هم مى ريزد و از آنجا كه معمولاً در چنين سايت هايى بسيارى از افراد به دليل آنكه اطلاعاتشان ممكن است مورد سوءاستفاده قرار گيرد از ارائه اطلاعات واقعى پرهيز مى كنند.
هراس از سوءاستفاده از اطلاعات امروزه آنچنان قوى شده كه بسيارى از افراد سعى كرده اند اطلاعات واقعى خود در اوركات را پاك كرده و يا حتى اكانت خود را ترمينت و يا حذف كنند. همزمان ميزان مخالفت ها با اوركات نيز رو به گسترش است. اخيراً يك سايت با عنوان hate orkut I ايجاد شده و صاحب آن با تقليد از صفحه نخست اوركات به هجو شعارهاى اين سايت پرداخته و در حقيقت به شيوه مديريت و طراحى آن (نگاه از بالا به پايين به جاى گسترش در عرض ) اعتراض كرده است.
اما وضعيت ايرانى ها در اوركات چگونه است، بنا بر آنچه كه اوركات نوشته ايرانى ها در اوركات از نظر تعداد افراد ثبت نام كننده مقام سوم را در اختيار دارند. اين در حالى است كه كشورهاى برزيل و آمريكا در مكان هاى اول و دوم قرار گرفته اند. ايرانى ها در حقيقت هم اكنون ۵ درصد از اعضاى اوركات را تشكيل مى دهند و اين در حالى است كه تا چند ماه قبل آنها در رده نهم قرار داشتند.
اين موضوع نشان دهنده علاقه بسيار شديد كاربران ايرانى به اوركات است و اين علاقه خصوصاً از آنجا قابل توجه است كه تعداد كاربران اينترنت در كشور ما در مقايسه با بسيارى از كشورها از جمله انگلستان و آلمان و هند و ژاپن كمتر است اما به دلايل خاص اين سرويس بسيار مورد توجه درصد بيشترى از كاربران ايرانى قرار گرفته است. البته به نظر مى رسد جذابيت اين سرويس براى ايرانى ها هم مقطعى باشد و با توجه به اين كه اوركات عملاً چيز چندانى براى عرضه ندارد عملاً در آينده و به تدريج از ميزان دلبستگى كاربران ايرانى به آن كاسته شود. براساس آنچه اوركات اعلام كرده افراد بين ۱۸ تا ۲۵ سال بيش از نيمى از كاربران اوركات را تشكيل مى دهند و ۲۰ درصد هم افراد بين ۲۶ تا ۳۰ سال و اين به اين معناست كه اوركات اساساً براى سنين بين ۱۸ تا ۳۰ سال جذابيت دارد .
همچنين قريب ۸۰ درصد كسانى كه در اوركات عضو شده اند از آن براى دوستى و دوست يابى استفاده مى كنند و مواردى چون كارهاى اقتصادى و حتى پيدا كردن شريك براى زندگى چندان طرفدارى ندارد. همچنين قريب به ۵۰درصد از اعضاى اوركات مجرد و ۲۰ درصد هم متأهل هستند و ساير اعضا در اين مورد يا پاسخ روشنى نداده اند و يا وضعيت ديگرى دارند. به نظر مى رسد اوركات با چنين فضايى يك فكر خوب در آغاز بود كه به خوبى گسترش نيافت.
