نام نویسنده: شاهرخ انوشيروانی
داستان از يك گزارش به نظر ساده آغاز شد؛ گزارشي كه در آن، فح استاكمن، گزارشگر نشريه بوستون گلوب بازار پررونق محصولات HP در ايران را به نقد كشيد و گفت كه اين ارتباط ناقض تحريم هاي اعمالي آمريكا عليه ايران است.
دولت آمريكا به موضوع حساس شد و HP ناگزير با اعلام اطلاع از فروش رفتن محصولاتش درايران، قول داد موضوع را جدي بگيرد. اما در اين ميان پاي شركت‌هاي ديگري هم وسط است. از سويي ردينگتون كه به واسطه محبوبيت HP در ايران رشد كرده و از سوي ديگر خيل عظيم كمپاني هاي مستقر در دوبي و واردكنندگان ايراني ساير محصولات آمريكايي كه مي‌ترسند پس لرزه‌هاي اين گزارش كسب و كار آنها را هم ويران كند؛ تا جايي كه شنيده مي شود واردكنندگان بزرگ كالاهاي كامپيوتري در ايران تا كنون حد اقل در 3 جلسه موضوع را به بررسي گذاشته اند.
در مطالبي كه مي‌خوانيد آخرين تحولات اين كشمكش وارداتي بررسي شده‌است.
شرکت‌هاي بزرگ فروشنده تجهيزات رايانه‌اي در دوبي، تجارت قابل ملاحظه‌اي با ايران دارند. از آنجا که دوبي، خود کارخانه و توليدي ندارد بنابراين کل اين معاملات، مربوط به صادرات مجدد است که امارات را در صف اول شرکاي تجاري ايران قرار داده است.
کمپاني‌هاي اماراتي، سود قابل ملاحظه‌اي را در اين معاملات به دست آورده‌اند و بسياري از تجار ايراني نيز، براي قرار گرفتن در اين زنجيره بازرگاني، مقيم دوبي شده‌اند.
طي چند هفته گذشته، کمپاني‌هاي اماراتي با احتياط بيش‌تري رفتار مي‌کنند که باعث تاخير در ارسال کالا شده است. اين کمپاني‌ها، همان قدر که حفظ سهمشان در بازار ايران برايشان اهميت دارد، تلاش مي‌کنند تا قرارداد‌هاي نمايندگي‌شان با توليد کنندگان اصلي تجهيزات را هم حفظ کنند.
حدود 13 سال قبل، کلينتون، رييس‌جمهور وقت امريکا، فرمان تحريم بازرگاني ايران را امضا كرد اما کمپاني‌هاي امريکايي با استفاده از يک شرکت واسطه در يک کشور سوم، به ارسال محصولاتشان ادامه دادند و سهمشان را در بازار ايران حفظ كردند.
اکثر اين کمپاني‌هاي واسطه در امارات متحده عربي و به ندرت در اروپا، قرار داشتند و ايراني‌ها و همچنين هندي‌هاي ساکن دوبي، نقش اصلي را در برقراري اين رابطه تجارتي بازي مي‌كردند.
از آنجا که تحريم امريکا عليه ما، وجهه و ارزش بين‌المللي نداشت و در ساير کشورها، بلا اثر بود، بنابراين اين فرايند، به سادگي منجر به بي اثر شدن تحريم‌ها مي‌شد و کالا‌هاي ساخت امريکا، به طور غير مستقيم در اختيار کاربران ايراني قرار مي‌گرفت.
به همين دليل حضور نوت بوک‌ها، پرينترها و اسکنرها با انواع و اقسام مارک‌هاي معروف در پاساژ‌هاي تهران، بسيار عادي و متداول بوده و هست.اما اخيرا تحرکات رسانه‌اي در آن سوي آب‌ها، نگراني‌هايي ر براي فعالان صنف رايانه در تهران و دوبي، به وجود آورده است.
چند روز قبل، روزنامه Boston Globe، در يک مقاله تهاجمي، حمله شديدي را متوجه کمپاني امريکايي HP كرد كه موضوع مقاله، تحريم ايران توسط ايالات متحده و رعايت نشدن اين قوانين توسط HP (هيولت پاکارد) بود.
کمپاني اماراتي ردينگتون Redington (واقع در دوبي و جبل علي) نيز که داراي دفتر نمايندگي در تهران است و به برکت فعاليتش در ايران طي سال‌هاي گذشته، رشد قابل توجهي داشته، به عنوان توزيع کننده رسمي محصولات HP، از حمله نوک تيز چاقوي نويسنده مقاله، بي نصيب نمانده است.
نويسنده با استفاده از تکنيک‌هاي ژورناليستي، به شکل بيار اغراق شده، داستان فروش پرينترها و اسکنر‌هاي HP در ايران را شرح مي‌دهد و چنان شاخ و برگي به ماجرا مي‌دهد که گويا اتفاق عجيب و غريبي افتاده است.
نويسنده شرح مي‌دهد که در يک خيابان شلوغ و پر رفت و آمد در شهر تهران، پشت يک در بي نام و نشان و بدون علامت، پرينتر‌هاي هيولت پاکارد تا سقف انبار، روي هم چيده شده است. انبوهي از موتورسواران (يعني پيک بادپا)، در يک صف در انتظار هستند تا پرينترها را به دست مشتريان در اين پايتخت وسيع برسانند.
خانم فرح استاكمن نويسنده مطلب طوري ماجرا را شروع کرده که گويي به جاي فروش يک دستگاه ساده و معمولي پرينتر، دارد در مورد يک شبکه خوف صحبت مي‌کند.
در ادامه مقاله آمده است که با وضع تحريم امريکا عليه ايران، HP قراردادي را با يک شرکت کوچک اماراتي به نام ردينگتون، امضا کرد تا از طريق اين شرکت، به فروش عظيم محصولاتش در ايران ادامه دهد و به اين ترتيب، تحريم را دور بزند.
وي سپس يادآور مي‌شود که کمپاني ردينگتون که اکنون، چنين بزرگ و عظيم شده در آن زمان تنها سه نفر پرسنل داشته است.
نويسنده در ادامه به توضيح در‌باره گسترش شرکت ردينگتون در ايران مي‌پردازد و بعد، با نام بردن از يک شرکت ايراني در مرکز تهران به شرح فعاليتش مي‌پردازد. سپس مقدار مختصري هم به فتوکپي‌هاي زيراکس مي‌پردازد و دوباره به HP و ردينگتون، باز مي‌گردد.
با چاپ غير منتظره اين مقاله، ردينگتون به طور حرفه‌اي سکوت کرده ولي مطالبي در پاسخگويي به مقاله مذکور و در دفاع از ردينگتون منتشر شده است.
يکي از استدلال‌هاي ارايه شده در مقاله‌هاي دفاعي آن است که اين وضعيت فقط مختص پرينتر‌هاي HP نيست و اگر نگاهي به سايت‌هاي فروش نوت بوک انداخته شود مي‌توان فروش انواع برند‌هاي درجه يک امريکايي در ايران را ملاحظه کرد و تمرکز مطبوعاتي بر شرکت ردينگتون، سوال برانگيز است.
چنين روش پاسخگويي باعث ايجاد مشکل براي فروشندگان ديگر مارک‌ها و قرار گرفتن فعاليت آنها در زير ذره‌بين انتقاد در ينده خواهد شد.
استدلال دفاعي دوم آن است که اصولا فروش کالا در دوبي به صورت زنجيره‌اي طويل است، يعني توليد کننده به توزيع کننده اصلي (distributor) مي‌فروشد و سپس کالا به يک توزيع کننده جز (sub-distributor) فروخته شده و سپس به يک صادر کننده مجدد ( re-exporter) و بعد در اختيار يک فروشنده ( reseller) قرار مي‌گيرد. بنابراين پيگيري و مانيتور کردن کالا و نظارت بر آن تا رسيدن آن به دست مصرف کننده نهايي end user، عملي پرهزينه و غير ممکن است.گرچه فروش پرينتر‌هاي HP به ايران از طريق يک فروشنده و واسطه سوم در امارات، عملي قانوني است اما اين انتقاد مطبوعاتي، اسباب نگراني تجار کامپيوتر در امارات را فرهم كرده و باعث احتياط و وسواس بيش‌تر آنها مي‌شود و افزايش هزينه‌ها را براي واردکنندگان به همراه مي‌آورد.
منبع : فناوران
